Sjómannadagsblaðið - 07.06.1964, Page 57

línu er 68,33 m (228 fet). Til að fá
sem jafnastan straumhraða í vörp-
unni var möskvastærð í hliðargöfl-
um höfð nokkru stærri en í yfir- og
undirneti og munar 36 mm við
vörpuopið, er síðan minnkar smám
saman, unz munurinn er aðeins 6
mm aftast í belg.
Varpan er tengd við hlerana með
tveimur 120 m leggjum, — sem hver
um sig liggur í venjulegum hringj-
um, sem eru festir við hlerabak-
stroffur. Bakstroffurnar eru mis-
munandi langar, hin efri er 5 m, en
hin neðri 4 m, eins og sýnt er á 10.
mynd.
Mælingar á hegðun þessarar vörpu
og meðfylgjandi hleraútbúnaði
sýndu, að lárétt op hennar var 26
m, en minnkaði heldur við háan
toghraða (yfir 4 sjóm./klst.). Ef
notaðar voru tvær bakstroffur (sjá
mynd) og tveir leggir, auk lítils
lyftihlera (lyftikraftur 35—40 kg
við 4,5 sjóm./klst.) á vænghorn, var
það í 5 m hæð og höfuðlínan í 10—
13 m hæð frá botni, eins og sýnt er
nánar á 12. mynd. Um 6—7 m aftan
við fiskilínu hætti varpan að snerta
botn og pokaendinn var í 5—6 m
hæð frá botni.
Chikamasa Hamuro lýkur ritgerð
sinni með því að segja, að varpa sú,
sem hér að framan var lýst, sé nú
almennt notuð á japönsku skuttog-
urunum, sem stunda veiðar á Ber-
ingshafi og Atlantshafi. Þá er varp-
an einnig notuð á meðalstórum síðu-
togurum á. Austur-Kínahafi með
ágætum árangri, þar eð aflinn jókst
um 150—200% þegar skipt var um
vörpu og þessi nýja varpa var tekin
í notkun í stað venjulegrar (enskrar)
botnvörpu, sem áður var notuð.
Ósagt skal látið, hvort slíkur ár-
angur sem hér um ræðir myndi fást
við aðrar aðstæður en þær, sem
japönsk skip veiða við, hitt ætti
öllum að vera ljóst, að botnvörpur
með mikilli höfuðlínuhæð hljóta að
hafa meiri veiðihæfni en gömlu
vörpurnar, þegar fiskur er laus frá
botni. Af þessu hafa íslenzkir sjó-
menn nú þegar fengið nokkra
reynslu. Síðan haustið 1959 hafa
ýmsir togbátar, einkum í Vest-
mannaeyjum, notað vörpu með.hárri
höfuðlínu með mjög góðum árangri.
Enda þótt góður árangur hafi feng-
om 20 40 60
Langskurðarteikningar af japönsku botnvörp-
unni með mismunandi togútbúnaði. Efst:
hvor vængur tengdur með einum legg í hlera.
1 miðið: hvor vængur tengdur með tveimur
leggjum í hlera. Neðst: hvor vængur með
lyftihlera, en að öðru leyti eins og miðteikning.
izt við breytta vörpugerð á togbát-
um, nota togararnir yfirleitt gömlu
vörpugerðina, og virðist augljóst, að
mikla nauðsyn beri nú til að gera
samanburðarveiðitilraunir með nýj-
ar og gamlar vörpugerðir, — ef
verða mætti til jákvæðs árangurs
eins og raun varð á hjá japanska
togaraflotanum.
3. Flotvörpur.
Síðastliðinn hálfan annan áratug
hafa veiðar með tveggja skipa flot-
vörpu verið stundaðar í Norðursjó
og víðar með góðum árangri. Síldar-
og sandsílisafli Dana, sem að mestu
er veiddur í flotvörpu, skiptir t. d.
hundruðum þúsunda smálesta ár-
lega. Þá veiða Þjóðverjar, Svíar o.
fl. þjóðir mikið magn af síld og öðr-
um uppsjávarfiskum í flotvörpu.
Yfirleitt hafa slíkar veiðar verið
stundaðar á litlum skipum, m. a.
vegna þess, að auðveldara er að
stjórna þeim heldur en stærri skip-
um við þessar veiðar.
Enda þótt góður árangur hafi nú
um alllangt árabil náðst með tveggja
skipa flotvörpu, eru þó svo miklir
ókostir við að nota tvö skip við eitt
veiðarfæri, að ýmsar fiskveiðiþjóðir
leggja mikla áherzlu á flotvörputil-
raunir með einu skipi. Er þess
skemmst að minnast, að rúmur ára-
tugur er nú liðinn síðan þorskflot-
varpan íslenzka íBreiðfjörðsvarpa)
vakti mikla athygli vegna þess ár-
angurs, sem íslenzkir togarar náðu
í notkun hennar. Þess skal hér getið,
að flotvörputilraunir Frakka, sem
framkvæmdar eru af fiskirannsókna-
stöðinni í Boulogne, beinast mjög
að því að fullkomna togvírakerfið,
sem notað er á þorskflotvörpu Breið-
fjörðs. Aðrar þjóðir hafa yfirleitt
notað nokkuð annað fyrirkomulag
á dráttarvírum, einkum þegar um
síldarflotvörpur hefur verið að
ræða. Þrjár aðalritgerðir voru lagð-
ar fram á veiðarfæraþinginu um
flotvörputilraunir, sem fram hafa
farið s.l. 3—5 ár. Skal efni þessara
ritgerða nú að nokkru rakið.
Pólverjinn S. Okonski lagði fram
allgóða ritgerð um flotvörputilraunir
pólsku veiðarfærarannsóknastofn-
unarinnar í Gdynia. Arangur þeirra
var m. a. sá, að gerð var togvarpa,
sem ætluð er til notkunar bæði sem
botnvarpa og flotvarpa. Gerð vörpu
þessarar líkist mjög venjulegri flot-
vörpu eins og Islendingar hafa notað,
enda er hún gerð úr fjórum eins
birðum eða netum. Höfuðlínan er
20 m, eða rúm 60 fet. Varpan er
toguð á fjórum leggjum, sem tengd-
ir eru í hlera, sem mjög líkjast
venjulegum toghlerum. Mælingar,
sem gerðar voru á lóðréttri og lág-
réttri opnun vörpunnar, ásamt ýms-
um öðrum eiginleikum hennar,
virðast ítarlegar, — og verður ekki
annað séð en varpa þessi vinni á
allan hátt vel. T. d. er lóðrétt opnun
hennar 11—14 m eftir toghraða, og
verður að telja það góðan árangur á
vörpu af þeirri stærð, sem hér um
ræðir.
I umræðum, sem fram fóru um
flotvörpuveiðar, gerði undirritaður
allnána grein fyrir flotvörputilraun-
um Islendinga, bæði er varðar
þorsk- og síldarvörpur. Óhætt mun
að fullyrða, að í tilraunum, sem
fram fóru hér við land haustið 1959,
fékkst mjög svipaður árangur bæði
í sænska og íslenzka síldarflotvörpu
og Þjóðverjar fengu á s.l. vetri. Við
fengum t. d. nokkrum sinnum 200—-
400 tunnur í togi á b.v. Neptúnusi
og sízt minni sólarhringsafla en
Þjóðverjar. Munurinn var hins vegar
sá, að við fengum okkar afla á 10—
20 faðma dýpi, en Þjóðverjar tog-
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 43