Sjómannadagsblaðið - 26.05.1968, Qupperneq 50

Björgun úr sjúvarháska
Stjórn slysavarnadeildarinnar Hafdís á Fáskrúðsfirði, sem stofnuð var í
apríl árið 1935, hefir sent blaðinu mynd frá Sjómannadeginum árið 1966 á
Fáskrúðsfirði, þar sem fram fór afhending heiðursmerkja fyrir frœkilega
björgun til skipverja á m.s. Hvanney. Þórólfur Friðgeirsson, Fáskrúðsfirði,
skráði frásögn um þennan atburð í 25. sunnudagsblað Tímans árið 1966,
og fylgir hún hér með.
Hverfum aftur til dagsins 11. febrúar
1944, eða þar til fyrir liðugum 22 árum.
Mikil útgerð var þá á Hornafirði og
meðal báta, sem þaðan voru gerðir út,
voru bátar frá Búðum í Fáskrúðsfirði,
Bára, eign Árna Stefánssonar og Hvann-
ey, eign Jens Lúðvíkssonar og bræðr-
anna Þórarins og Stefáns Guðmunds-
sona. Bára var 19 lestir að stærð, smíðuð
af Einari Sigurðssyni árin 1934—35. —
Hún var búin 50 ha. Skandia-vél. For-
maður á Báru var Árni Stefánsson, vél-
stjóri Kristján, bróðir hans, en hásetar
voru þeir Jóhann Jónasson, Búðum, Ing-
ólfur Jónsson, Þingholti, og Jón Árna-
son.
Hvanney var norskur bátur, 20 lestir
að stærð, búinn nýrri 110 hestafla Grey-
vél. Hún var smíðuð í Noregi árið 1913,
eftir því sem næst verður komizt. For-
maður var Jens Lúðvíksson, vélstjóri
Jóhannes Michelsen, en hásetar Jón
Stefánsson, Sandgerði, bróðir Árna og
Kristjáns á Báru, Jón Finnbogason,
Auðsbergi, og Aron Hannesson, sem nú
er látinn.
Bátar á Hornafirði höfðu búizt til
róðra aðfararnótt 11. febrúar, en þar
sem veðurútlit var slæmt, hættu sumir
þeirra við að fara. Vertíð var nýhafin,
búið að fara 3—4 róðra. 1 þessari ver-
stöð var mikið kapp í mönnum og ötul-
lega sótt, oft í slæmu veðri. Homafjarð-
arós er ekki árennilegur í slæmu og oft
alveg ófær. Þverbrýtur fyrir hann, þegar
verst gegnir. Miklar grynningar eru þar
úti fyrir, straumþungt, bæði vegna sjáv-
arfalla og Hornafjarðarfljóts, sem fellur
um ósinn með enn meiri þunga á útfalli
en annars. Yfirmenn á Bám voru lengi
vel óráðnir, hvort fara skyldi í róðurinn,
en þó var lagt upp, þegar komið var
fram undir birtingu. Tveir aðrir bátar
höfðu róið, Svala frá Eskifirði og Sporð-
ur frá Húsavík.
Allt gekk vel á leiðinni út á miðin,
þrátt fyrir veðrið, en á var suðvestan
vindur allhvass með skörpum éljahryðj-
um og sjóþungt. Ákvörðunarstaðurinn
var út af Hornafjarðarskerjum um klst.
sigling S.S.V. frá Hlein. Ekki fannst
þeim félögum ráðgert að leggja alla lín-
una, og eitthvað mun yfirlega hafa verið
í styttra lagi. Línudrátturinn gekk vel,
en afli var tregur.
Siglingin heim á leið gekk áfallalaust
í fyrstu, þó hægt væri á vél einu sinni
eða svo. Eitthvað var rætt um það um
borð að ganga vel frá öllu lauslegu. Við'
öllu mátti búast, er nálgast tæki ósinn,
en ekki virtist nein sérstak ástæða til að'
vera með frekari varúðarráðstafanir en
vant var. Hásetamir þrír vom í háseta-
klefa, en vélstjóri og formaður í stýris-
húsi. Þegar Bára er stödd á siglingaleið-
inni SV frá Þinganesskerjum og nokkr-
ar bátslengdir ófarnar af þeirri leið, sem
varasömust er talin, sjá þeir, sem í stýris-
húsi em, að mjög stór brotsjór tekur sig
upp vestan við bátinn og stefna holskefl-
umar er beint á hann. Formaður snýr í
skyndi stefni Báru í sjó — þó ekki beint
— heldur beitir hann bakborðakinnung
í sjóinn, af ótta við að stýrishús og allt
ofan þilja geti sópast brott með sjónum.
Sýnt þótti, að ekki varð undankomu
auðið. Þessi feikna holskefla, á hæð við
siglutoppa Báru og íhvolf eins og þær
verstar geta orðið, ógnaði með sínum
ægikrafti, og hamingjan ein mátti vita,
hvernig fara mundi. Báran mætir örlög-
um sínum sterkbyggð, en lítil á nútíma
mælikvarða, — eins og smáhnoðri í haf-
rótlnu. Hún lyftist fyrst upp á brotið,
en svo er eins og kippt sé undan henni
skorðum og hún hafi engan flöt til að
standa á. Hún snýst undan sjónum í
stjórnborða en síðan með miklu afli á
hliðina, svo siglutré nema við sjó. Hol-
skeflan æðir yfir og allt hverfur sjónum
manna.
Rétt áður en brotið skellur yfir bát-
inn heyra þeir, sem í hásetaklefanum
halda sig, undarlegan háværan gný og
finna að eitthvað er öðru vísi en á að
vera. Þeir verða varir við að bátnum er
snúið og slegið af vél, og einn hásetanna
stekkur upp í lúkarskappann til að at-
huga, hvað um er að vera. Þegar hann
lítur út, er sjórinn í þann veginn að
skella á bátnum. Hann sér, hvað að fer
og finnst hyggilegast að forða sér sem
fyrst niður aftur. Um leið og hann fer
niður, sér hann að lóðabalar úr bakborðs-
gangi hefjast á loft og eins og svífi í
boga upp og yfir stýrishús bátsins. Síðan
verður allt óljóst, hvað gerist. Allt laus-
legt í hásetaklefanum fer á fleygiferð —
það heyrist braka og bresta í tré.
Nokkrir menn hafa fylgzt með ferð-
um Báru frá því hún fór að nálgast
landið. Menn eru staddir i Hvanneyjar-
vita, í u. þ. b. 500 m fjarlægð frá þeim
stað, er sjórinn reið yfir bátinn. Nokkr-
ir menn eru staddir uppi á Miklueyjar-
þúfu svonefndri, einum bezta útsýnis-
36 SJÓMAN NADAGSBLAÐIÐ