Sjómannadagsblaðið - 07.06.1970, Blaðsíða 45

og lágu hálfdauðir af vosbúð og kulda
undir þóftu og veittu enga mótspyrnu.
Öðru hvoru lentu þeir í rekís, en bátinn
rak fyrir vindi. Bátverjar jusu máttvana,
úrvinda af þreytu og örvæntingarfullir
eftir hina hræðilegu nótt. Rhodes stýri-
maður sat hreyfingarlaus í skutnum. —
Holmes útbýtti blautum kexhelmingum og
sopa af vatni af litlum birgðum. Síðan fór
hann að fást við neyðarseglið að nýju. Það
gekk illa að festa árinni, sem átti að vera
mastur, og teppin, sem nota skyldi sem
segl, rennblaut og þung.
„Skip! Guð minn góður, það er skip!“
Hás rödd Holmes titraði. Hann reisti við
árina og teygði sig upp til að festa tepp-
inu efst á toppinn. Hann þreif sjal af öxl-
um eins kvenfarþegans og veifaði því eins
og óður maður yfir höfði sér, og skipaði
furðuslegnum hásetunum að snúa bátnum.
Úttaugaðir mennirnir lögðust á áramar
af öllum krafti, um stund bar ísjaka milli
þeirra og skipsins. Frá sér numdir af fögn-
uði höfðu farþegarnir risið upp meðan
jakarrn bar fyrir.
„I guðs bænum, leggist strax niður!“
hrópaði Holmes, „ef þeir sjá hvað við erum
mörg, geta þeir átt til að sigla í burtu og
láta eins og þeir hafi ekki séð okkur.“ —
Kvenfólkið lagðist niður undir kjöl í bátn-
um, skjálfandi af kulda og geðshræringu,
en hásetarnir réru eftir mætti í áttina að
skipinu, sem reyndist vera seglskipið
„Crescent" á leið til Le Havre. Skipverjar
höfðu komið auga á bátinn og breytt
stefnu til að bjarga þeim.
Þegar til Le Havre kom, fréttu skip-
brotsmenn að Harris skipstjóra og mönn-
um hans hefði verið bjargað, eftir að hafa
verið sex daga í bátnum, þá matarlausir,
hrjáðir og vonsviknir um björgun. Einn
hásetanna var svo aðfram kominn af vos-
búð og kulda, að hann lézt eftir að komið
var að landi.
Að nokkrum mánuðum liðnum komust
skipbrotsmennimir loksins til Philadelphia,
þar sem Holmes háseti var ákærður fyrir
manndráp, einkanlega á Francis Asken.
Engir aðrir voru ákærðir.
Réttarhöldin, sem hófust réttu ári eftir
að William Brown fórst, vöktu mikla at-
hygli. Sækjandi málsins var George M.
Dallas, sem siðar var kjörinn varaforseti
Bandaríkjanna, og borgin Dallas er heitin
eftir. David Poul Brown læknanemi, sem
síðar snéri sér að leikritun og lögfræði,
var skipaður verjandi.
Vegna eðli málsins, geðshræringar fólks,
og hversu viðkvæmt mál var hér á ferð-
inni, bannaði dómarinn að láta nokkuð
uppi í sambandi við það, fyrr en vitna-
leiðslum og rannsókn væri lokið.
Vitni, sem ásökuðu Holmes, vegna dauða
Askens, réðu miklu um úrslitin. En eins
og Brown margbenti á, þá var það Holmes,
Hollenzka skipið Amsterdam sökk úti fyrir strönd Sussex áriS 1748. Þa8 var á leið til Austur-
Indía með silfur og frönsk vín í farmi sínum, en fárst þarna í fressari ferð. Nú hefur skipið
fundizt að nýju, og fornfræðingar hafa undanfarna mánuði unnið að því að grafa upp úr f>ví.
Megnið af silfrinu hefur fundizt og verið bjargað í land. Hvernig farið hefur um frönsku
vínin er ekki kunnugt, en það er mjög vafasamt að þau hafi þolað þessa löngu geymslu á hafs-
botninum. Við upp gröftinn hafa einnig fundizt ýmsir smá munir (sjá mynd) í skipinu. Sagan
segir ástæðwui fyrir hinum hrapallegu örlögum skipsins hafi verið pest, sem kom upp í skipinu.
sem bjargaði þeim, er af komust, með þeim
ráðum, sem til voru til björgunar. Þetta
þrumaði Brown, sannar, að ásetningur hans
var alltaf sá, að bjarga því sem bjargað
varð.
Þrátt fyrir glæsilega vörn, var Holmes
dæmdur sekur. En málsvörn Browns varð
þó ekki tilgangslaus, og til marks um það,
var Holmes aðeins dæmdur í sex mánaða
fangelsi og 20 dala sekt.
Eftir að hann losnaði úr fangelsi, fór
hann aftur til sjós og hefur aldrei spurzt
til hans síðan.
Leikritaskáld hafa marg oft glímt við að
draga upp mynd af því, sem gerðist í
bátnum. — Þótt rétturinn teldi Holmes
lagalega ábyrgan að dauða 17 manna, þá
er hinni siðferðilegu ábyrgð ekki auð-
svarað.
Átti Holmes að óhlýðnast öllum fyrir-
skipunum Rhodes stýrimanns og treysta
á að allt blessaðist?
Átti hann að henda nokkrum hásetum
útbyrðis, og taka þar með áhættuna á því,
að reynsla þeirra og kmmátta væri einskis
verði, þegar svona stóð? Átti hann að eyða
tíma í að varpa hlutkesti og þar með að
eiga á hættu að uppreisn brytist út í bátn-
um? Sem hefði getað orsakað, að bátnum
hvolfdi?
En stillum spuminginmi upp á einfald-
asta mannlegan máta:
Hvað hefðir þú gert?
(Þýtt úr Compas: M. Þorsteinsson).
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 3l