Sjómannadagsblaðið - 08.06.1986, Blaðsíða 49

SJOMANNADAGSBLAÐIÐ
47
Guðmundur Hallvarðsson
Á LÍÐANDISTUND
OG HORFT TIL FRAMTÍÐAR
egar þessar línur eru settar á
blað, undir lok aprílmánaðar,
kemur boðuð vinnustöðvun
hjá hásetum á kaupskipum til fram-
kvæmda innan fárra daga. Settar eru
fram tvær kröfur: annarsvegar að
mánaðarlaun hjá háseta á býrjunar-
launum hækki úr kr. 20.178 í 27.000
og hinsvegar að álag yfirvinnu hækki
úr 60% í 80%. Krónutölulega séð eru
mánaðarlaun háseta ekki há og þá er
ekki farið fram á stórt þegar haft er í
huga fjarveruna og þá staðreynd að
sjómenn eru fangarsíns vinnustaðar.
I vaxandi hraða nútímaþjóðfélags
eru gerðar meiri kröfur til vinnu-
framlags hvers einstaklings og á þetta
einkum við um sjómenn og umbjóð-
endur þeirra hafa látið undan þrýst-
ingi m.a. útgerðar með fækkun í
áhöfn og þá litið fyrst og fremst til
þeirrar peningaupphæðar sem í
launaumslagið kæmi vegna manna-
fækkunar urn borð. Ekki hefur það
þá alltaf verið ígrundað hvað hið
aukna vinnuálag gefur í raun í aðra
höndina tekjulega, að ekki sé minnst
á heilsufarslegu hliðina.
Það sem hér á undan hefur verið
sagt tengist þeim áfanga í lífeyris-
sjóðsmálum sem náðist í kjarasamn-
ingurn 1981, þ.e. að sjómenn njóti
ellilífeyris 60 ára eftir 25 ára starf á
sjó. Rök fulltrúa sjómanna voru þau
m.a. að vegna mikils vinnuálags svo
og þeirrar staðreyndar að sjómenn
eyddu 25% meiri orku við vinnu sína
en sá sem hefur fast land undir fótum
réttlætti það að þeir nytu Iífeyris fyrr
en aðrir. í lauslegri athugun hjá líf-
eyrissjóði sjómanna eru nú um 35%
þeirra sem eru á lífeyri, á aldrinum
60—65 ára. Flestir þeirra eru í starfi
enn sem sjómenn, en hafa þó minnk-
að sjósókn sem nemurtekjuaukningu
hjá lífeyrissjóðnum.
Eitt er það sem ekki hefur komið
fram vegna lækkunar lífeyrisaldurs
sjómanna og það er að þeir njóta að
sjálfsögðu allra réttinda sem lífeyris-
þegar njóta í lægri greiðslum vegna
lylja- og læknishjálpar.
Ljóst er hvað áhrærir fjölda manna
í áhöfn kaupskipa og fiskiskipa, þá
verður sú samsetning áhafnar sem al-
menn er á íslenskum skipum í dag að
athugast gaumgæfilega áður en nokk-
urt spor er stigið í átt til frekari fækk-
unar í áhöfn vegna þess vinnuálags
sem nú eralmennt orðið til sjós.
f kjaradeilu farmanna 1979 sem
lauk með Iagasetningu þáverandi rík-
isstjórnar þessa efnis að kjaradóm-
ur skyldi vega og meta til íjár fjarveru
og einangrun farmanna í starfi sínu
voru nokkrarvonirbundnarviðdóm-
endur og reiknað með að nú kæmi til
lausnar mikið ágreiningsatriði sem
um langan tíma hefur ríkt í milli út-
gerðar- og sjómanna vegna peninga-
legs mats þessara atriða. Því miður
treysti kjaradómur sér ekki til að
meta fyrmefnd atriði til fjár, en þess
vegna mega fulltrúar sjómanna ekki
láta þessa kröfugerð falla í gleymsk-
unnar dá. Launþegar við virkjunar-
framkvæmdir fá þessa greiðslu, því
ekki sjómenn?
*
Vissulega er erfitt um vik þegar
horft er til framtíðar svo ör þróun
tækniframfara hefur átt sér stað á
undanförnum árum.
Sé litið til fiskveiða er augljóst að
sú bylting sem orðið hefur um borð í
fiskiskipum á tækjum og búnaði er