Eimreiðin - 01.09.1922, Blaðsíða 44

236
ÍSLENSKUR HÁSKÓLI
eimreiðin
Vér trúum á gildi menta og mátt
að markið í æfi lýða
sé þekking og vísindi að hefja hált
með hugsjónum nýrra tíða, — —
eins og stúdenfarnir syngja hér sjálfir þegar nýir félagar
þeirra eru innritaðir. Þessi háskólaljóð Þorsteins Gíslasonar
eru sungin á hverju hausti í háskólanum, og hvatningaræður
haldnar í svipuðum anda — en hvað er gert? Hvað eða hvar
er háskólinn lengra kominn nú með það starf, sem honum
var ætlað, en þau voru, þegar hann var stofnaður?
Það má auðvitað segja, að það »að dæma hart, það se
sé harla létt« — og það er satt. Hér er heldur ekki verið að
dæma neitt — hér er að eins verið að benda á þá bláköldu
staðreynd, að háskólinn og mál hans njóta ekki þess áhuga
og þeirrar eftirtektar og þar af leiðandi ekki þeirrar aðhlynn-
ingar, sem vert er og skylt. Og þess vegna er háskólinn ekkt
alt það, sem hann á að vera — og getur verið.
Hitt má auðvitað, eins og áður segir deila um, hvernig
menn vilja snúast við einstökum atriðum í málum háskólans.
En um hitt má ekki deila, að ef háskólinn á á annað borð að
vera til, þá verður líka að leggja honum þau skilyrði, sem til
þess eru nauðsynleg, ef þau eru þá til, eða blátt áfram að
skapa þau, ef þau eru ekki til.
Og hérna kemur mergurinn málsins míns. Þegar íslend--
ingar fara að »krítisera« eitthvað — og þeir hafa í rauninm
gaman af því, kannske meira gaman að því að rífa niður,
heldur en að byggja upp — þá gera þeir það oft »ekki fyr
en seinna«, ekki »fyr en á eftir«. Og þá er »kritikin« venju-
lega sama sem skammir og niðurrif. En þetta er rangt, þetta
er misskilningur. Góð »kritik« er hvorugt, hvorki skammir ne
niðurrif, eða þarf ekki að vera það. En hún er skilningur og
hún er leiðbeining. Og hún þarf ekki að koma í storminum-
Hún getur líka komið í logninu. Hún byggir upp, en rífur
ekki niður.
Háskólamálin hafa líka sjálfsagt, það lítið, sem þau hafa
verið rædd, stundum fengið að kenna á þessari misskildu