Eimreiðin - 01.01.1941, Blaðsíða 136

122
SÖFNUN.4RSJÓÐUR ÍSLANDS
EIMREIÐIN
sem svo: „Ég er fjáður maður, mínar eigur þrjóta aldrei, nú skal
ég láta mér liða vel.“ Svo gerist liann vinnulítill og eyðslusamur, og
að þvi rekur, að hann stendur uppi með tvær hendur tómar. Sonar-
sonurinn var alinn upp í iðjuleysi og fjársóun og því illa fær um
að bjarga sér. Hans hlutskipti verður skortur og volæði. Þetta er i
aðalatriðum saga fjölmargra ætta í landinu, sem endurtekizt hefur
hvað eftir annað, og liún gerir það enn í dag.
Til þess að gera við þessum leka er til öruggt ráð, og það er að
leggja nokkurn liluta eignanna í erfingjarentudeildina. Það, sem þar
er geymt, varðveitist um ókomna tima og gefur afkomendum inn-
leggjandans árlegar tekjur í réttu hlutfalli við það, sem inn var lagt.
Árstekjur þessar fara síliækkandi hjá hverjum einstaklingi og geta
í elli hans orðið að góðu gagni.
Nú kann einhver að segja, að lítið sé unnið við það, þótt hinir
efnuðu liagnýti erfingjarentudeildina fyrir sig og sína afkomendur.
Afleiðingin verði sú, að halda auðnum i höndum einstakra ætta, sem
endi með þvi að verða yfirstétt í landinu, auðvaldsstétt. Ég hef rek-
izt á fólk, sein lítur þannig á þetta mál. En það er alls ekki rétt, að
erfingjarentudeildin yrði til þess að auka eignamismun í landinu.
Það er fjarstæða. Erfingjarentudeildin er þvert á móti til þess að
dreifa þjóðareigninni meðal einstaklinganna. Það getur hver og einn
sannfært sig um, ef liann vill athuga málið. Það er staðreynd, að
engin ætt í landinu gerir svo mikið sem tilraun til að lialda sér frá
þvi að blandast öðrum ættum, enda giftist fólk saman úr liinum
fjarstæðustu stéttum. Það mun torfundinn sá maður, sem á ekki
bæði fátæka menn og bjargálna i ætt sinni, og enn torfundnari
mundi maður, sem á ekki ættingja i ýinsum trúnaðarstöðum, jafn-
vel háttsetta embættismenn og sömuleiðis frændur, sem eru óbreyttir
alþýðumenn. — Annars eru ættfræðingarnir góð vitni i þessu máli,
en þeir segja, að flestir landsmenn séu afkomendur Jóns biskups
Arasonar, svo víða liefði nú þegar dreifzt erfingjarenta, sem hann
liefði stofnað. Þó eru aðeins tæpar fjórar aldir, siðan hann
féll frá.
Staðreyndirnar bera því órækt vitni, að sá, sem leggur inn i erf-
ingjarentudeildina, er að varðveita fé, sem eftir nokkra ættliði verð-
ur alþjóð að gagni. Ef menn almennt notuðu erfingjarentudeildina
og leggðu i liana öðru hverju ofurlitla fjárliæð, gelur hún orðið
þeim til góðs styrks i ellinni og afkomendunum æ siðan. Þegar
tímar líða yrði þetta styrktarfé almennara og verulegra, svo að liver
einstaklingur fengi þau fjárróð, sem þyrfti til þess að hann gæti
aflað sér brýnustu lífsnauðsynja og tæki þetta lijá sjálfum sér, en