Eimreiðin - 01.01.1941, Blaðsíða 100

86
ÓFRIÐURINN OG ÍSLENZK SAGNAGERÐ
EIMUEIÐIN
njóta nokkurrar viðurkenningar, að það er þvert á móti fyrirlit-
ið. Kenning meistarans frá Nazaret er ekki heiglum hent né lítil-
mennum. Vald lmefaréttarins er það eina, sem þau óttast. En
leið fyrirgefningarinnar er aðeins fær mikilmennunum, enda er
sú kenning eina afvopnunarráðið, sem er öruggt.
Skáldsagnahöfundar hins nýja tíma eiga stórfengleg við-
fangsefni fyrir höndum og hljóta að verða metnir eftir því,
hvernig þeim tekst að uppfylla kröfur þeirrar kynslóðar, sem
nú lifir og horfir fram á meiri tortímingu gamalla verðmæta
en ef til vill eru dæmi til áður í veraldarsögunni. Alvarlegasta
hættan á vegi skáldanna frá árunum 1920 og til loka Spánar-
styrjaldarinnar var sú, hve oft þau urðu handbendi ófyrirleit-
inna stjórnmálamanna, sem notuðu þau í flokkshagsmuna-
skyni og til pólitískra hefnda á andstæðingana. En níu af hverj-
um tíu rithöfunda verða þjóð sinni til margfalt meiri blessunar
með því að gefa sig heila og óskipta skáldköllun sinni á vald
en með því að láta leiðast út í flolckspólitískan áróður, sem
drepur alla andagift, eins og komizt er að orði á einum stað
í nýútkominni bók um yngstu skáldalcynslóð Evrópu.1) Þetta
mættu íslenzkir höfundar hafa vel í huga. Gildi skáldrits er
þá fyrst mikilvægt, að aldrei sé þar misst sjónar á sígildum
verðmætum lífsins, hversu djúpt sem höfundurinn annars
kann að ltafa niður í eymd og spillingu mannlegs ófullkom-
leika.
Hlutverk íslenzkra sagnaskálda verður fyrst og fremst það
að vekja og magna til nýrra áhrifa það bezta úr íslenzkri menn-
ingu, sem nú er i verulegri hættu. Vor þjóðlega menning er seig-
Hún hefur lifað pestir og hungur, ánauð og kúgun liðinna alda,
og hún þarf að rísa í nýrri og forkláraðri mynd i verkum skáld-
anna, bæði þeirra, sem eru að talca við af þeim eldri, og þeim,
sem undanfarið hafa, eftir eðlilegum leiðum eftirlíkingar, látið
hrífast af yfirborðsmennsku Evrópu. Endurvakningin er að
hefjast i öllu lífi 'nágrannaþjóðanna, og hún kemur hér einnig-
Hver veit, nema vér eigum eftir að fá í hendur þegar á
þessu ári fyrstu bókina frá einhverjum brautryðjanda nýrra
sjónarmiða í íslenzkri skáldsagnagerð vorra róstusömu tíma-
Sveinn Signrðsson.
1) Sjá Jolin Lclimann: A'eio Writing in Europe, bls. 150.