Eimreiðin - 01.04.1943, Page 74

154
BANDARÍKI EVIIÓPU
EIMREIÐIN
að reyna að svara þessari spurningu. Ég' ber hana aðeins
fram til þess að leggja áherslu á þá staðreynd, að það er al-
gerlega undir svarinu komið,- hvort ríkjasamband Evrópu er
œskilegt eða ekki. ----Frá viðskiptalegu sjónarmiði slcoðað
mætti a>lla, að það gæti borgað sig fvrir brezka heimsveldið
að gerast heill og óskiptur aðili í slíku rikjasambandi. Slík
heil og óskipt þátttaka kæmi í fyrstu þannig fyrir sjónir, að
hér væri um göfugmannlega fórn að ræða, cn þátttakan gæti
fljótt reynzt traust innstæða, því að með henni væri hrezku
samveldislöndunum tryggð örugg viðskipti við Evrópu. I
reyndinni’ mundi hagskijian heimsins deilast réttilega og
næsta jafnt við þetta milli Evrópu og Ameríku, en viðskipti
Asiu og Afríku skiptast eðlilega og af sjálfu sér niður á hvora
álfuna, Norður- og Vesturálfu, um sig.
Annað meginatriði þessa máls er, hvernig skipa ætti fjár-
máluin ríkjasambandsins. Þegar þessum ófriði lýkur, verða
öll ríki á meginlandi Evrópu gjaldþrota. Eina ríkið hér megin
Atlantshafsins, sem verður fjárhagslega heilbrigt í stríðslokin,
er Stóra-Bretland. Það yrði því kvöð á Bretlandi að gefa sam-
bandinu lífsþrótt og starfsgetu, Bretland yrði að fæða það
eins og móðir barn sitt, — verðfesta gjaldeyri og rétta við
hruninn fjárliag, koma í rauninni á sama gjaldmiðli um alla
Evrópu. Sameiginlegur gjaldmiðill vrði að vera fyrir öll banda-
ríki Evrópu eins og sameiginleg vegabréf. Það er hlutverk
hagfræðinga og bankamanna að leysa þessi vandamál ura
fjárhagsfyrirkomulagið. En jafnvel þótt það tækist, mundi
vafamál, livort Evrópurikin ættu þann siðferðilega þrólt, sem
þarf til þess að varpa öllurn fordómum Icynþáttahaturs og
þjóðernishroka fyrir borð og snúa meir en þúsund ára göml-
um ríg og reipdrætti upp í samstarf og samúð. Manni er varla
láandi, þó að efi geri vart við sig um það, að þjóðir Evrópu
verði nokkurntíma færar um að sameinast.
Aðalatriðið í þessu máli er því það, hvort vilji sé fyrir liendi
til að skipuleggja meginland Evrópu á heilbrigðum grund-
velli eftir að sigur er fenginn í þessari styrjöld. Slíkur vilji
yrði íyrst og fremst að vera ríkjandi hjá þeirri þjóð, sem
sjálf kemst ekki hjá að hafa forustuna um þessa skipulagn-
ingu og koma henni á, og ég efast um, að brezka Jijóðin hafi