Eimreiðin - 01.04.1944, Blaðsíða 43

eimreiðin
HEBRESKA OG ÍSLENZKA
107
germönskum málum, sbr. lat. figo „festa, stinga niður í“ (í ísl.
díki, ,,skurður“), idg. deigl) — „kitla, klípa“, í ensku tickle,
dheigh — í ísl. deig, lat. fingo, figura, gr. Tei\os „múr, veggur“
°- s. frv.1) Má og enn geta þess, að í semítiskum málum eru
gomhljóð og kokhljóð mjög áberandi og í raun og veru meðal
aðaleinkenna þessara málaflokka.
I inni í orSum eSa í lok orSa.
Eins og áður er getið, eru flestar rætur í hebresku samsettar
þrem samhljóðum, en sérliljóðin eru sjaldan táknuð í rit-
tnáli, en borin fram og breytast þau eftir því, í livaða sam-
hljóðasambandi þau standa. I semítiskri málfræði er greint
aðallega milli a, i og u-sérldjóða, stuttra og langra. Þar eð
samhljóðin hafa mestu ráðið um frummerking orða í semítisk-
Um málum, ber að hafa í liuga, að þótt samhljóð í upphafi
°rðs virðist liafa ráðið rnestu, eins og í indógermönskum mál-
Unb og sýnt hefur verið fram á í áðurnefndu riti mínu um
frumtungu Indógermana, hafa samhljóðin inni í orðum og í
I°k orða einnig getað ráðið frummerking að miklu eða ein-
hverju leyti. Kemur þétta og einnig í ljós í indógerm. málum
I shr. t. d. s í bakstöðu í ísl. eisa, kvk.: gr. aulco „brenn“,
þ0*" sem s-ið í bakstöðu virðist tákna ltreyfinguna, idg. kes —
°g seq —■, er hvorttveggja táknar „að skera“ o. fl., sbr. „Um
^Umtungu —“ o. s. frv. bls. 85). Samhljóðin eru í eðli sínu
nusþung, eftir því livort þau eru rödduð eða órödduð eða hvort
'Öðvaþensl an við framburð er mismunandi sterk („emfatisk“
II hljóðfræðimáli) o. s. frv. Keniur þetta í ljós í hebreskum
orðum, m. a. í þeim rótum, er byrja á tannhljóði. Við rann-
sókn þessara róta er bert, að 1, r eða m hefur markað stefnu
nierkingarinnar að nokkuru eða verulegu leyti í sumum rótun-
"m. Eer þá að liafa í liuga, hvernig 1, r og m eru rnynduð. L
°g r eru nefnd linhljóð af því, að þau eru mynduð með hinni
h*m, mjúku tungu, er lireyfist upp í góm: rætur á 1 tákna
hVI" í indógernt. málum 1) að lireyfast í burt (líða, leistr),
eittlivað lint, veikt (lím, linr, lipr, leppr), 3) að renna hægt
' Sjá rit mitt „Um frimitungu Indógcrmana og frumheimkýnni“ bls.
62 o. áfr.