Eimreiðin


Eimreiðin - 01.01.1955, Blaðsíða 14

Eimreiðin - 01.01.1955, Blaðsíða 14
2 VIÐ ÞJÓÐVEGINN EIMREIÐIN Á tímabilinu frá því vér fengum stjórnarskrána árið 1874 og til ársins 1918, að sambandslögin gengu í gildi, voru helztu sam- eiginleg mál íslendinga og Dana, auk sameiginlegs konungs, utan- ríkismálin, landhelgisgæzlan, hermál, fæðingarréttur, myntslátta, hæstiréttur og siglingaflaggið. Öll þessi mál fóru Danir með fyrir vora hönd, enda þótt alþingi hefði allmikinn íhlutunarrétt um sum þeirra, eins og ýms lagafyrirmæli frá þessu tímabili sýna. Að því er utanríkismálin snerti, hafði til dæmis ráðherra íslands heimild til að semja upp á eigin spýtur við stjórnir ann- arra ríkja um vitagjald fyrir fiskiskip þau, er þaðan gengu til fiskveiða hingað til lands. Einnig leiddi það af rás viðburðanna í heimsstyrjöldinni 1914—1918, að sjálfir réðu íslendingar við- skiptum bæði við Breta og Bandaríkjamenn, fyrir milligöngu fastra erindreka, sem íslenzka landsstjórnin gerði út. Samþykkis utanríkisráðuneytisins danska var ekki leitað um þessar ráðstaf- anir, enda örðugt um slíkt. Landhelgisgæzlan var einnig að nokkru leyti í höndum íslendinga, en um hermálin er það að segja, að þau voru aldrei sammál nema á pappírnum, því vér höfum aldrei lagt mannafla til dansks hers. Hins vegar hefur það ætíð verið réttur vor og skylda að verja land vort, þótt getan hafi verið lítil, eins og atburðir síðustu ára sýna og sanna. Fæðingarrétturinn var sameiginlegur, mynt einnig lengi vel, hæstiréttur og siglingaflaggið einnig. Allt þetta höfðum vér fengið og tekið í vorar hendur að nokkru leyti, og það, sem ekki var fengið að öllu leyti áður, höfum vér fengið til fulls með lýð- veldisstofnuninni 1944. Það mætti því ætla, að vér reyndum af fremsta megni að vaka yfir þeim réttindum, sem fullveldið hefur veitt oss. Því undarlegri eru þær raddir, sem öðru hvoru heyrast um, að ekki saki og jafnvel geti verið gagnlegt fyrir vort unga og veikbyggða iýðveldi að taka upp aftur samstöðu í sumum þessum málum við aðrar oss margfalt stærri og voldugri þjóðir. Það er farið að bollaleggja í alvöru, að því er virðist, um athugun á sameiginlegum fæðingarrétti, sameiginlegum tryggingamálum og fleiri þegnréttindum, afnámi vegabréfaskyldu innan vissra ríkjaheilda og fleiru, sem ekki verður séð að gæti orðið fámennri þjóð, sem aðeins er að byrja að komast á legg sem sjálfstætt ríki, til annars en truflunar og kynni jafnvel að veikja áhuga þjóðarinnar fyrir því að einbeita sér að því marki, að sjálfstæðið verði annað og meira en nafnið tómt. Mætti vafalaust verja 100 þús. kr. árlega af ríkistekjum íslands til annars þarfara en til slíkra og þvílíkra bollalegginga.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.