Eimreiðin - 01.07.1956, Page 85

RITSJÁ
237
ar á móður sína og folinn livíar
og bregður á leik — og jafnvel
snjórinn í fjöllunum verður séður
í hestliki, þegar vorar. En hjartað
hlýðir kallinu, þegar allt um þrýt-
ur á liinni steindu götu, í glæsi-
húnum herbergjum og við glamp-
andi veigar — en þá fyrst.
Hið persónulega höfuðvandamál
dalabarnsins — barnanna — á möl-
tnni verður táknrænt fyrir þjóð,
sem raunverulega bjó í afdal um
aldir og varð svo allt í einu fyrir
því, að elfur tæknilegra undra og
æsilegra og örlögþrunginna heims-
viðburða steyptist niður í dalinn,
svo að ekki þúsundir, heldur tug-
þúsundir af börnum hennar bár-
ust með flaumnum út í víkur og
út á eyrar við flóa og firði.. . Og
niundi ekki í rauninni nærri sanni,
að þarna séu sjáanleg tengsl við
aðalvandamál heims, sem þannig
er staddur, að þróun þess ytra er
ekki lengur háð skynsamlegri þörf
hins innra, heldur eins konar
tæknilegri veltu?
Hvort mundi svo undarlegt, þó
að tengsl finnist milli þeirra höf-
Unda, sem þessi vandi hefur öðru
fremur mótað?
Guðm. Gislason Hagalin.
Stefán Jónsson: HLUSTAÐ Á
VINDINN. Tólf sögur. ísa-
foldarprentsmiðja 1955.
Sögurnar í þessari bók eru allar
Uljög læsilegar, en í flestum þeirra
saknar lesandinn þeirra einkenna
a skáldskap Stefáns Jónssonar, sem
hugþekkust eru og gera þær bæk-
Ur hans, sem eru einkum mótaðar
af þeim, mun eftirminnilegri en
yntsar þær bækur annarra höfunda,
sem meira hefur verið hælt og
hærra hossað. Ég á þarna við hinn
látlausa ynnileika, þann sannmann-
lega brjóstyl, sem oft og tíðum
brýzt fram hjá persónum Stefáns
— og raunar hjá alþýðu manna —
gegnum hrjúfan stakk hversdags-
anna og margvíslegrar lífsarmæðu.
Efni sumra sagnanna — minnsta
kosti eins og- það kemur þar fyrir
sjónir — er of léttvægt, sums staðar
er of létt á efninu tekið, án þess
að úr því verði þá gamansaga, í
einni sögunni er því, sem Jtar á
að koma fram, auðsjáanlega snið-
inn of þröngur stakkur, og í ann-
arri kemur til atriði, sem fleygar
efniviðinn. Tvær af sögunum bera
mjög af hinum. Önnur þeirra heit-
ir Far á skýjum, hin Eftirmáli. Far
á skýjum sýnir glögga lífsathugun
og mikla skarpskyggni á mannlega
gerð, með kostum hennar og göll-
um. Og höfundi tekst ekki aðeins
að gera þær persónur, sem við sjá-
um og heyrum í sögunni, ljóslif-
andi, heldur fáurn við furðu mikla
þekkingu á fólki, sem þessar per-
sónur minnast á frekar lauslega og
eins og gerist og gengur í samtali.
Eftirmáli er allþung, en þó mjög
mannleg ádeila á einn þátt þess
hégóma, sem kemur þannig fram,
að menn stæra fyrir sér þann og
það, sem vaxið hefur og þróazt í
fjarska. Sagan sýnir einnig töfra
sjálfsblekkingarinnar, þessa mikla
hamingjuvalds í lífi furðii margra.
Guðm. Gislason Hagalín.
Jónas Árnason: SJÓR OG
MENN. Heimskringla 1956.
Jónas Árnason hefur orðið vin-
sæll af þáttum þeim, sem hann hef-
ur flutt í Ríkisútvarpið, en hann
hlaut einnig vinsældir margra af
bók sinni Fólk, sem út kom árið
1954. Beztu sögurnar og þættirnir