Eimreiðin - 01.01.1963, Page 30

18
EIMREIÐIN
ur, veraldlegur sem kirkjulegur, varðveittist mann fram af manni í
munnlegri geymd, sem og annars staðar í álfunni. Gregorski kirkju-
söngurinn, sem var innleiddur í Bretlandi á 9. öld, tók brátt á
sig þjóðlegan blæ með keltneskum áhrifum. Vitað er, að um svipað
leyti hófst orgelsmíð þar í landi, og bendir það á, að þá þegar
hafi Bretar verið komnir á hátt stig þróunar í kirkjutónlist miðað
við aðrar þjóðir. Frá organum (tvísöng, kvintsöng) og plain-söng
(ótaktsettum söng) þróaðist sönglistin ört til hinnar ströngustu
pólifóníu (margröddunar) sbr. lagið „Sumer is icumen in“ (sumar-
kanon í 6 röddum) frá 13. öld, sem er elzta skráð lag sinnar teg-
undar, sem til er, og kemur fram í Bretlandi um 100 árum áður
en svo flóknar tónsmíðar þekktust á meginlandinu.
Gerald Barry, biskup (Giraldus Cambrensis), sem uppi var á
12. öld, segir (í Cambriae Déscriptio): „Fólkið, sem býr í Norður-
Englandi, handan Humber-ár, syngur samhljóma með aðeins tvenns
konar tónum eða röddum. .Við Jressa aðferð syngur einn (sub-
murmurante) dýpri rödd, veikum rómi, meðan annar syngur efri
rödd jafn veikt og Jxegilega. Þetta er Jjeini orðið eðlilegt og tamt
gegnum margra ára æfingu. Þessi söngmáti er orðinn svo algengur,
að varla heyrist lag sungið nema með tilbrigðum eða í slíkum
tvísöng.“
Gerald biskuþ ferðaðist til írlánds árið 1171. Frá þeirri ferð
segir hann svo (í Topographía Hibernia): „Mér finnst kunnátta
Jressa fólks í meðferð hljóðfæra frásagnar verð. Leikni Jreirra er
ekki sambærileg við neitt Jrað, sem ég hefi séð með öðrum þjóðum,
svo miklu fremri er hún. Leikur þeirra er ekki hægur og hátíð-
legur, eins og við eigum að venjast í Englandi, heldur korna tón-
arnir hratt og snöggt, en eru þó mjúkir og viðkunnanlegir.“
Bretar fylgdust ávallt vel með öllum nýjungum í tónlist megin-
landsins. Er leið fram á 14. öld fóru hins vegar Niðurlandamenn
og Frakkar að taka eftir Bretum og læra af Jreim og fyrsta tón-
skáld þeirra, sem jnekkt varð og sem gerðist lærimeistari
tónskálda utan Bretlands, fæddist undir lok 14. aldar. Það
var John Dunstable. — Þótt lítið sé vitað um ævi hans, hefur þó
varðveitzt fjöldi handrita af tónsmíðum hans, sem bera vitni um
yfirburða leikni í kontrapunkti, og áhrifa hans gætti lengi um
alla álluna.
Mesta blómaskeið brezkrar tónlistar var þó Tudor-tímabilið