Eimreiðin - 01.04.1973, Page 13

EIMREIÐIN
stjórnarríkin og Bandaríkin sjálfum sér nokkurn veginn nóg
um landvarnir. Þess vegna verða Islendingar í þessum efnum
að treysta á nágranna sína og vinveittar þjóðir, eins og svo
margir liafa orðið og verða að gera. I því felst ekki nein óvirð-
ing og með því einu er ckki gengið á sjálfstæði þjóðarinnar.
Við megum þó ekki varpa frá okkur öllum áhyggjum í þess-
um efnum. Við verðum að sinna þessum málurn sjálfir, þótt
enn sé ekki kostur sérmenntaðra manna á sviði her- og ör-
yggismála, og það hljóti að há okkur við að taka ákvarðanir.
Að mínu mati her það þó ekki vitni um neitt æðra siðferði, að
Isiendingar eru vopnlaus þjóð, eins og heyrzt hefur. Að vísu
er líklegt að fáar þjóðir heri meiri virðingu fyrir mannslífum,
en íslendingar, en almennt eru þeir ekki verulega frábrugðnir
nágrannaþjóðum sínum um afstöðu til hermennsku og vopna-
burðar.
— Eiga að þínu mati að vera hér varnir?
S. L.: Af þvi, sem ég hef þegar sagt, leiðir, að ekki verður
hjá því komizt að liafa hér einhvers konar varnir. Annars fel-
ur spurningin í sér, að hér sé tveggja kosta völ: að hafa varnir
eða hafa þær elcki. En er þetta nú alveg víst? Island er á áhrifa-
svæði Bandarikjanna og Vesturveldanna. Ef ráðamenn þessara
þjóða leggja ríka áherzlu á, að hér séu varnir, fæ ég ekki séð,
að unnt sé að komast hjá því. Auðvitað ræður þessu ekki nein
umliyggja fvrir Islendingum, heldur eigin hagsmunir. Auk þess
má henda á það með gildum rökum, að Islendingum sé bezt
horgið í samfélagi við vestrænar þjóðir. Annað mál er svo það,
hvað teljast eigi fullnægjandi varnir og hvaða skipan skuli á
þeim vera. Þar tel ég Islendinga ekki alveg áhrifalausa, þótt
um lágmarkskröfur hafi nágrannaþjóðir okkar í reynd síðasta
orðið. — Eins og allir vita hefur Island sérstöðu i mörgum
greinum. Hana verða þeir einatt að fá viðurkennda. Ég er viss
um, að nágrannaríkin hliðra til fyrir Islendingum í ýmsum
samskiptum við þá, líklega ekki sízt Bandaríkin, og tel ég
ekki vafa á því, að þar liafa varnarmálin veruleg áhrif. Is-
land aflar sér m. ö. o. ýmislegrar góðvildar með því að koma
til móts við óskir nágrannaþjóðanna í varnarmálum og nýtur
hennar með óbeinum hætti. Ef Islendingar neituðu hins vegar
öllum slíkum óskum nágrannaþjóðanna, er hætt við þvi, að
þær teldu sér óskvlt að taka tillit til sérstakra óska þeirra.
Það gæti valdið erfiðleikum, sem engar líkur eru á, að þjóðin
sé reiðubúin til þess að taka á sig. Ákaflega erfitt er að nefna
ákveðin dæmi um slika gagnkvæma tilhliðrunarsemi á grund-
velli góðvildar í samskiptum ríkja. Yfirleitl er ckki venja að
101