Eimreiðin - 01.04.1974, Page 27

EIMREIÐIN
hagkerfinu. Því verður síöðugra verðlagi aðeins á komið, að
hindraðar verði of miklar tekjusveiflur í sjávarútvegi.
Verðjöfnunarsjóður sjávarútvegs var stofnsettur fyrir nokkr-
um árum. Mistekizt hefur hins vegar, að heita honum á full-
nægjandi hátt, af tveimur meginástæðum: (i) Ekki er tekið
tillit til tekjusveiflna, sem verða, vegna hreytinga á aflamagni;
og (ii) Menn hafa verið tregir að greiða í sjóðinn, þrátt fyrir
metverð síðustu þrjú árin, þar sem verðbólguskatturinn hefur
lagsl þungt á sjávarútveginn.
Við heildarendurbætur hagkerfisins yrði verðjöfnunarsjóð-
ur að víkja fvrir tekjujöfnunarsjóði, þar sem greiðslur til og
frá sjóðnum færu eftir breytingum á aflamagni jafnt og út-
flutningsverði. Markmið sjóðsins ætti að vera að takmarka
árlegar rauntekjusveiflur í sjávarútvegi við t.d. 5 — 10% í
hvora ált frá leitnilinu tekna yfir þriggja ára tímabil. Um
fiskverð yrði samið fyrir upphaf vertíðar á grundvelli gefins
útflutningsverðs og aflaspáa. Fiskverð yrði siðan endurskoðað
á meðan á vertið slendur, ef hinar gefnu forsendur breytast.
Greiðslum í og úr sjóðnum ætti siðan að hreyta eftir ástæðnm,
en greiðslnr myndu koma frá og ganga til fiskvinnslustöðva.
Slíkur tekjujöfnunarsjóður myndi auka hagkvæmni í rekstri
sjávarútvegs, jafnframt því, að hetra jafnvægis mvndi gæta
i hagkerfinu. Ástæðan er sú, að auðvelduð yrði öll áætlana-
gerð útgerðarmanna og fiskvinnslustöðva í fjármálum og rekstri,
vegna minni óvissu um tekjur.
2. „Auðlindaskattiir“ á sjávarútveg.
Aður hefur verið um það rætt, hversu þung gjöld verðbólgan
leggur á sjávarútveginn, þar sem saman fer fast gengi og verð-
hækkanir innanlands. Réttlæta má einhverja sérskatta á sjávar-
útveg, því að fiskistofninn við strendur Islands er helzta auð-
lind okkar og því sanngjarnt að þeir, sem hagnýta hann, greiði
fvrir. „Verðhólguskatturinn“ er hins vegar óhagkvæmur og
dreifist af handahófi í gegnnm verðhólgukerfið. Með þeirri nýju
stefnu i gengismálum, sem sett er fram hér að neðan, ætti
auðlindaskattur á allan útflutning sjávarafurða að koma í stað
verðhólguskattsins.
Ef 25% auðlindaskattur hefði verið lagður á 1972, hefðu
tekjur í sjávarúlvegi haldizt svipaðar og þær voru í raun, ef
gengi hefði verið 112 — 115 kr. á bandaríkiadal í stað 84 króna.
Tekjur af auðlindaskattinum hefðu numið 3,3 milljörðum kr.
sem hefðu gelað létt aðra skattabyrði á landsmönnum, til að
hæta þeim þau auknu útgjöld, sem leitt hefðu af hinu lægra
119