Eimreiðin - 01.04.1974, Síða 51

ÉIMREIÐlN
í höfuðstaðarblöð skrífa oft utanbæarmenn, og er þeim vor-
kun þó þeim sé ekki alténd ljós málvenja um stefnutilvísanir
sem þar gilda. Sumir blaðskrifarar virðast svo ókunnir mál-
venju hér á landi, ekki aðeins í þessu efni, heldur almennu is-
lenslcu máli, að þeir gætu verið bornir og barnfæddir í Winni-
peg eða Saskatchewan.
Önnur dæmi: Um mann er sagt i dagblaði að hann hafi kom-
ið „frá Borgarfirði". Svona mál er Winnipeg, þriðja kynslóð.
Maður á heima í og kemur úr Borgarfirði, ef ált er við Borgar-
fjörð syðra. Um Borgarfjörð eystra er hinsvegar ævinlega sagl
á Borgarfirði, og sá sem þaðan flyst er kominn af Borgarfirði
(eystra).
Þessi einfalda hljóðskiftarregla, í/úr og á/af í smáorðum um
kyrrstöðu i eða lireyfíngu úr einhverjum stað, virðist, að breyttu
lireytanda, þvínær algild í höfuðatriðum; allir sem hafa eðli-
legt íslenskt málskyn fylgja Iienni, þó einkum óskólageingið
fólk. Ég er því miður ekki það lesinn í málfræðibókmentum
islenskum, að ég hafi rekist á nákvæma greinargerð fyrir regl-
unni, en ég hef fyrir satt að hún gildi einnig í færeysku og
fróðir menn þar i landi hafi skilgreint liana.
Undir þýddri grein í dagblaði stendur: „frá Observer“. Sendi-
bréf eru frá einhverjum; þó er hér varla um sendibréf frá Ob-
server að ræða, heldur hefur grein staðið í Observer og er þýdd
úr ])ví blaði, ekki frá því. „Skipið fór frá landinu í gær“, segir
á öðrum stað. Eftir sambandinu verður ekki séð að skipið hafi
látið úr höfn. Hvar var skipið áður en það lét í haf? Eftir orð-
anna hljóðan hefur það verið utan landsteina, einhversstaðar
á landgrunninu. Bretadrotníng á heima í Buckinghamhöll, en
flyst í annan bústað að sumrinu. í blaði stendur: „einglands-
drotníng fór frá Buckinghamhöll i gær“. Sá sem á heima í
höll, flyst úr henni. Sá sem flyst frá höll virðist hafa hafst við
einhversstaðar utanvið hallarvegginn, kanski i hallargarðinum.
Uað hlýtur að vera sami blaðskrifari sem lýsir eftir týndum
uianni með því að segja að hann hafi farið „frá húsi“ sínu á
tilteknum tíma. Eftir því að dæma hefur maðurinn ekki verið
inni i húsinu áðuren hann fór. lieldur einhversstaðar hjá því
eða fyrir utan það. Sama ókennilegt túngutak er í blaðagrein
þa i' sem sagt er um einhverjar umsóknir: „voru 8 frá norður-
hmdi en 10 frá Reykjavík". Menn sem þannig skrifa halda sér
greinilega dauðahaldi í enska orðið „from“ og virðasl ekki
þekkja stefnutáknanir á íslensku; sé talað eftir íslenskri mál-
VenJu, er sagt „af Norðurlandi" og „úr Reykjavík“.