Uppeldi og menntun - 01.01.1995, Blaðsíða 109

PÁLMI AGNAR FRANKEN
höfundinn. Slíkar kennsluaðferðir geta átt ágætlega við í neðri bekkjum grunn-
skólans en henta eldri nemendum illa.
Þegar öll ljóðakennslan byggist á aðferðum sem þessum er hætt við að ljóðið
sjálft sé orðið aukaatriði. Leikræn tjáning og söngur gagnast í sumum tilvikum en
ljóð eru í eðli sínu afar viðkvæm; þola mörg hver illa slíka meðferð og listin, sjálfur
grundvöllurinn, týnist.
Flestir eru væntanlega sammála þeirri fullyrðingu að ljóð geti dýpkað tilfinn-
ingar fólks og aukið skilning þess á umhverfinu. Margslungin orðanotkun í ljóðum
stuðlar einnig að bættri málkennd og eflir skilning á fjölbreytileika tungumálsins.
Þessi mikilvægi eiginleiki ljóða er einmitt sá grundvöllur sem öll ljóðakennsla ætti
að hvíla á.
Ég er þeirrar skoðunar að ein besta aðferðin til að ná fram þeim markmiðum,
sem Eysteinn Þorvaldsson telur að stefna beri að með ljóðakennslu í grunnskólum,
sé að örva böm til að yrkja ljóð. Undanfarin ár hafa margir kennarar reynt þessa
aðferð með mjög góðum árangri, bæði í grunn- og framhaldsskólum. Almennt er sú
skoðun ríkjandi, meðal þeirra sem kynnst hafa aðferðinni, að hún sé mun vænlegri
til að glæða áhuga nemenda á ljóðum en ýmsar aðrar. En ljóðakennsla með þessum
hætti krefst ákveðinnar þekkingar af hálfu kennarans, ekki síst skilnings á ýmsum
einkennum ljóða, ef ætlunin er að ná tilskildum árangri.
í þessu greinarkomi er ætlunin að skoða ljóðagerð nemenda í einum framhalds-
skóla landsins, Verzlunarskóla íslands. Síðastliðin fimm ár hefur þeim nemendum
sem þess óskuðu staðið til boða að sækja sérstaka tíma í ljóðakennslu undir sér-
fræðileiðsögn eins íslenskukennarans. Ljóð þessara nemenda bera glæsilegum
árangri vitni og sýna vel að kennsla í ljóðagerð er vel til þess fallin að efla ljóða-
áhuga. Þótt hér sé um framhaldsskólanema að ræða er ljóst að sömu lögmál eiga
við um yngri nemendur. Allt bendir til að tilraunir nemendanna sjálfra í ljóðagerð
geti skilað markverðum árangri.
Hér verður leitast við að kanna afrakstur kennslunnar, yrkisefni hinna ungu
skálda, form ljóða þeirra og fæmi til að beita nokkrum þeim stílbrögðum sem
ljóðskáld hafa tekið í þjónustu sína á öllum tímum.
LJÓÐDREKAR
Árin 1990 til 1994 voru gefnar út á vegum Verzlunarskóla íslands ljóðabækur með
ljóðum eftir nokkra nemendur skólans. Alls urðu bækumar fimm og höfðu að
geyma samtals 256 ljóð eftir 34 einstaklinga. Hópurinn gekk undir nafninu Ljóð-
drekar og báru bækumar titilinn Ljóðdrekar [1]-V.
Aðdraganda þessa framtaks má rekja til þess að nokkur áhugi var á ljóðagerð
meðal nokkurra nemenda innan skólans. Einn íslenskukennaranna hafði nýtt
þennan áhuga og m.a. látið nemendur semja ljóð í tímum hjá sér. Fulltrúi listafélags
skólans kom að máli við hann og falaðist eftir að hann leiðbeindi þeim nemendum
sem þess óskuðu. Kennarinn tók vel í þessa málaleitan enda var hann þaulkunn-
ugur ljóðum og hafði m.a. sjálfur fengist við ljóðagerð og þá nýlega gefið út sína
fyrstu ljóðabók. Hópurinn hittist reglulega einu sinni í viku allan veturinn en mæt-
107