Uppeldi og menntun - 01.01.1995, Blaðsíða 83

KRISTÍN UNNSTEINSDÓTTIR
SKÓLAS AFNSFRÆÐI -
SÉRSTÖK NÁMSGREIN
/ greininni eru leidd rök að því að þörf sé á sérmenntun í skólasafnsfræði við Kennarahá-
skóla íslands og settar fram hugmyndir um markmið með slíkri menntun í Ijósi starfssviðs
skólasafnskennara. Jafnframt er sagt frá könnun á því hvernig námi í skólasafnsfræði er
hagað á Norðurlöndum. Inntaki og fyrirkomulagi þessa náms í Danmörku og Noregi eru
gerð sérstök skil enda leiddi könnunin í Ijós að Danir og Norðmenn standa öðrum Norður-
landaþjóðum fratnar hvað sérmenntun í skólasafnsfræði varðar.’
Á íslandi hefur enn ekki verið gefin út reglugerð sem segir fyrir um menntun
starfsmanna á skólasöfnum. Frá árinu 1984 liggja þó fyrir nokkuð stefnumarkandi
hugmyndir frá menntamálaráðuneytinu um menntun starfsmanna safnanna þar
sem kveðið er á um að tveir starfshópar eigi rétt á að gegna störfum á skólasöfnum
í grunnskóla. Það eru kennarar með 30 eininga viðbótarnám í bókasafnsfræði frá
Háskóla íslands og bókasafnsfræðingar sem lokið hafa 30 eininga námi í upp-
eldisfræði við Háskóla íslands (Ragnhildur Helgadóttir menntamálaráðherra 1984).
Þær námsleiðir sem boðið er upp á hérlendis til þess að mennta skólasafns-
kennara eru að mínum dómi ekki heppilegasti kosturinn til að tryggja söfnunum
starfsfólk með kjörmenntun, og gildir þá einu hvort kennslufræði er byggð ofan á
bókasafnsfræði, eða bókasafnsfræði ofan á kennslufræði.
Við Háskóla íslands er boðið upp á 30 eininga nám sem ætlað er starfsfólki á
skólasöfnum. í þessu námi virðist einkum lögð áhersla á að skólasafnið verði
upplýsinga- og þjónustumiðstöð, þar sem skólasafnskennarinn aflar upplýsinga og
gagna fyrir nemendur og kennara. Þetta er vissulega góðra gjalda vert, en ég tel að
einnig sé nauðsynlegt og jafnvel enn mikilvægara að þjálfa nemendur grunn-
skólans í að afla sér gagna og upplýsinga á eigin spýtur. Til þess að rækja það
hlutverk þarf í námi í skólasafnsfræði að leggja ríka áherslu á kennslufræðilegt
hlutverk skólasafnskennarans. Námið í Háskóla íslands byggist nær einvörðungu á
bókasafnsfræðilegum grunni og er að mínu áliti þess vegna varla nægjanlega
hagnýtt og hnitmiðað fyrir skólasafnskennara í grunnskóla.
Ég álít að fyrir verðandi starfsfólk á skólasöfnum þurfi að setja á stofn nám í
skólasafnsfræði. Skólasafnsfræði ætti vissulega að byggjast á greinunum bókasafns-
Grein þessi byggisi á greinargerð minni: Hvaða leið er vænlegust til að mennta skólasafnskennara? 1. Könnun á námi
fyrir skólasafnskennara á Norðurlöndum. 2. Rökfyrir námi í skólasafnsfræði við Kcnnaraháskóla íslands (1995). Hrafn-
hildur Ragnarsdóttir prófessor við Kennaraháskóla íslands var ráðgjafi minn við þetta verkefni. Þakka ég henni
góð ráð og ábendingar. Auk þess þakka ég þeim öðrum sem hafa lesið yfir þessa grein og komið með haldgóða
gagnrýni. Síðast en ekki síst vil ég þakka fjárhagslegan stuðning frá Kennarasambandi íslands.
Uppeldi og menntun - Tímarit Kennaraháskóla íslands 4. árg. 1995
81