Uppeldi og menntun - 01.01.1995, Blaðsíða 95

KRISTÍN UNNSTEINSDÓTTIR
Safnkostinum má miðla á ýmsa vegu og eru þessir helstir:
Útlán á gögnum og ráðgjöfvið bókaval. Hér er um að ræða útlán og ráðgjöf um val
á bókum og gögnum til einstaklinga, nemenda, foreldra, kennara og annarra starfs-
manna skólans. Einnig eru lánuð út sérsöfn til nota í kennslu, svo sem lesflokkar,
efnissöfn, sérgreinasöfn, bekkjarbókasöfn og handbókasöfn. Skólasafnskennarinn
sér um að skipuleggja útlán og velja bækur í fyrrnefnd sérsöfn. Ef þörf krefur ann-
ast skólasafnskennari einnig millisafnalán.
Stuðningur við lestrarnám. Skólasafnskennari getur örvað nemendur til að lesa
ög stutt við lestramám þeirra á margvíslegan hátt einkum með því að skipuleggja
og sjá um sögustundir, bókmenntakynningar, lestrarspretti, bókasýningar og gerð
bókalista.
Kennslu- og námsgagnagerð. Skólasafnskennari aðstoðar nemendur og kennara
við að nýta sér tæki safnsins og gögn til að útbúa eigin náms- og kennslugögn. Þar
að auki útbýr hann margvísleg gögn sjálfur sem hann notar við kennslu, í tengslum
við bókasýningar eða til kynningar á starfsemi safnsins.
Safnleikni og heimildavinna. Kennsla í safnleikni er eitt af mikilvægustu störfum
skólasafnskennarans. Markmiðið með þessari kennslu er að leiðbeina nemendum
við að nýta söfn við vinnu sína og þjálfa þá í að afla sér gagna og heimilda. í
framhaldi af því þarf að kenna nemendum að nota gögnin og til þess getur þurft að
þjálfa bæði lesskilning og námstækni. Kennslu í safnleikni má greina í tvo megin-
þætti:
- Almenna safnleikni þar sem fer fram kynning á starfsemi safnsins og nem-
endum er kennt að finna gögn eftir röðunarkerfum safnsins, stafrófsröð
og flokkunarkerfi Deweys. Einnig er kennt á spjaldskrá og gagnabanka.
- Kynningu á safnkosti. Hér eru kynntar handbækur, uppbygging þeirra og
helstu skrár. Önnur gögn safnsins og notkun þeirra er kynnt.
Kennsla í safnleikni er ævinlega árangursríkust þegar hún er tengd verkefnum sem
nemendur eru að fást við í námi sínu, ekki síst ýmiss konar heimildavinnu.
Megintilgangur heimildavinnunnar er að færa námið út fyrir ramma kennslu-
bókanna og jafnframt að hvetja nemendur til að vinna sjálfstætt. Skólasafnskennari
leiðbeinir nemendum við heimildavirmu oftast að undangenginni kennslu í safn-
leikni. Ef vel á að takast til þurfa skólasafnskennari og kennarar að vinna í sam-
einingu að skipulagi og framkvæmd heimildavinnunnar.
Til þess að miðla safnkostinum á framangreindan hátt þarf skólasafnskennarinn að
búa yfir þekkingu og kunna til verka á ýmsum sviðum. Hér kemur til þekking á öll-
um þeim sviðum sem nefnd eru undir vali á safnkosti (Tafla 4) auk þekkingar á sviði
námskárgerðar, náms- og kennslugagnagerðar og kennslu í að nota söfn og safn-
gögn.
Til frekari glöggvunar á sérstöðu skólasafna er gagnlegt að bera skólasöfn
saman við önnur bóka- og gagnasöfn og skoða í hverju eðli þeirra og starfsemi eru
frábrugðin. Að mínu áliti eru það einkum skipulögð safnkennsla og hin mikla rækt
sem lögð er við náms- og kennslugagnagerð sem einkennir starfsemi skólasafnsins
og gerir það að hvoru tveggja í senn, verkstæði í skólanum og bókasafni í hefð-
93