Uppeldi og menntun - 01.01.1995, Blaðsíða 134

TÓNLIST, MYNDIR OG TÁKN
óbeinum hætti að menn temji sér rangt eða skringilegt orðalag í umræðu um tón-
list. Oft getur sú málvenja sem skapast verið illleiðréttanleg. í áðumefndum flokki
mynda þar sem viðfangsefnið er andstæður, stórt - lítið, bjart - dimmt, bregður svo
við að notuð eru hugtökin frítt og ófrítt. Meðfylgjandi myndir eru af svanapari á
flugi með sólarlag í baksýn og svo ránfugli í svipuðu umhverfi sem er í þann
veginn að ná smáfugli. Ef ætlunin hefur verið að forðast hugtök hlaðin gildismati
eins og fallegt og ljótt, þá hefur það ekki tekist með því að nota þessi hugtök. Betra
hefði verið að tala t.d. um slökun - spennu, jafnvægi - ójafnvægi eða eitthvað í þá
átt.
Crescendo og diminuendo eru grunnhugtök í tónlist og ná yfir það þegar styrkur
fer hægt vaxandi eða minnkandi. Þá verða tónarnir smátt og smátt sterkari eða
veikari. íslenska er ekki alltaf liðug og þessi hugtök ágætt dæmi um það. Hér er
málvenja að nafnorðið styrkur fylgi með sagnorðunum vaxandi og minnkandi. Það
er ekki almennt talað um „langa minnkandi tóna"(nr. 56) eða „stutta tóna smátt og
smátt vaxandi"(nr. 57), eins og gert er í leiðbeiningunum.
Þrátt fyrir ofangreinda gagnrýni er þó óhætt að fullyrða að myndasafnið með
leiðbeiningunum á erindi til allra þeirra sem vilja í vinnu sinni með börnum stuðla
að markvissara tónlistaruppeldi. Lítilsháttar endurskoðun fyrir næstu útgáfu
myndi duga til að sníða af þá hnökra sem hér hefur verið bent á.
tekist að varðveita kjama í myndgerð-
inni sem kalla mætti „listrænan". Fjöll
eru fallega formuð og hreyfing er stund-
um kraftmikil. Grafískar myndir eru
skýrar og jafnvel líflegar.
Einn stærsti galli efnisins er hversu
forgengileg spjöldin eru. Pappírinn er
stífur, en það eitt dugir ekki til. Ef
bömin eiga að geta fengið að handleika
spjöldin og nota sem stuðning við vinn-
una, þurfa þau að þola hnjask.
Myndirnar eru í flestum tilfellum lýs-
andi og mjög læsilegar. Listrænt efni á
jafnt erindi til bama og fullorðinna, en
verður þó að vera sérstaklega aðgengi-
legt þegar um börn ræðir. Skýrleikinn
verður enn mikilvægari þar sem um
kennsluefni er að ræða. Að útbúa slíkt
efni gerir því sérstakar kröfur til þeirra
sem það skapa. Einfaldleiki hefur verið
hafður í fyrirrúmi við gerð mynda-
safnsins og í mörgum tilfellum hefur
132