Uppeldi og menntun - 01.01.1995, Blaðsíða 115

PÁLMI AGNAR FRANKEN
- myndljóð (konkret og typógrafísk)
- rímuð Ijóð og stuðluð.
Það skal viðurkennt að þessi skipting hefur nokkra annmarka m.t.t. skörunar en hjá
því verður varla komist. Hér á eftir verður gerð stutt grein fyrir einkennum hvers
flokks fyrir sig og birt dæmi til hliðsjónar.
Stutt og hnitmiðuð Ijóð
Þegar farið er að rýna í ljóðin og þau borin saman vekur það strax athygli hve stór
hluti þeirra fellur imdir skilgreininguna stutt og hnitmiðuð Ijóð. Hins vegar var
stundum dálítið erfitt að ákveða hvað væri langt ljóð og hvað stutt því ekki er til
neinn mælikvarði á slíkt. Skilgreiningin miðleitið/útleitið1 var þá látin ráða þar sem
vafi lék á hvorum flokknum viðkomandi ljóð tilheyrði.
Ágætis dæmi um ljóð sem falla undir flokk miðleitinna ljóða er Samtal, sem í
senn er stutt, hnitmiðað og miðleitið (því myndin heldur sér allt ljóðið) en einnig
tekst höfundi vel að draga fram ákveðna hrynjandi eða skipulagningu með línu-
skiptingu:
Samtal
Á hverjum degi
í Ijósaskiptunum
hittast sólin og máninn
til að tala saman
Ég ímynda mér
að pau tali um mig
-ogþig
Þegar líður á daginn
horfir sólin á okkur
speglast
í augum hvors annars
En á nóttunni
blikkar karlinn í tunglinu til okkar.
(Ljóðdrekar V 1994:40)
Knappur stíll er einkennandi fyrir nútíma ljóðagerð. í sínu naumasta formi hafa
Ijóð, sem eru nánast hreinir ljóðrænir töfrar orðsins, verið nefnd poésie pure eða
hreinljóð. Markmið skálda með slíkum ljóðum er að hreinsa burt allt hið hlutkennda
þannig að áhrif á lesandann verði óháð efni ljóðsins (Eysteinn Þorvaldsson
1980:223-227). Engin af ljóðum Ljóðdrekanna falla beint undir þennan stíl en sum
þeirra eru þó nálægt því að geta talist hreinljóð:
1 Miðleitin kallast þau ljóð sem eru myndræn, stutt og hnitmiðuð, en útleitin ljóð einkennast af mikilli mælsku,
beinskeyttum stíl og eru þau að jafnaði mun lengri.
113