Uppeldi og menntun - 01.01.2003, Blaðsíða 57

GUÐNY GUÐBJORNSDÓTTIR
um hugmyndum um samskipti kynja, kynþátta eða stétta m.a. með námsáætlun sem
leggur áherslu á að takast á við árekstra og lausn deilumála (conflid resolution); á
mannréttindi og lagaleg réttindi og færni í lýðræðislegum vinnubrögðum (Davies,
2000). Slíkar hugmyndir eru ekki fyrirferðarmiklar í námskrá framhaldsskólans.
Reynsla höfundar af stjórnmálaþátttöku kvenna styrkir þá skoðun að þjálfun af
þessu tagi sé mikilvæg og nýlega hefur Vigdís Finnbogadóttir lagt áherslu á þetta
sjónarmið í íslenskum fjölmiðlum.
í öðru lagi var spurt hvort námskrárnar væru líklegar til að draga úr kynbundnu
náms- og starfsvali með samsetningu námsgreina á brautum eða innihaldi náms-
greina, einnig hvaða námsgreinar styrkist og hvernig það tengist virðingarröð þeirra
eða kynjun.
Eins og fram kom í töflu 1 þá er sérhæfing á öllum brautum meiri í nýju
námskránni en þeirri gömlu frá 1990. Þannig styrkjast náttúrufræðigreinar og stærð-
fræði á náttúrufræðibrautum, félagsgreinar á félagsfræðbrautum og erlend tungumál
á tungumálabrautum. Þessa auknu sérhæfingu má hugsanlega rökstyðja með mikil-
vægi sérhæfingar í sjálfu sér og að áhugasvið nemenda séu virt og talin mikilvæg
fyrir nám og námsárangur. Hér virðist vera um ákveðna málamiðlun að ræða á milli
faggreinasviða. Hvert svið heldur sínum hlut ef miðað er við kennslumagn, þó að
kennslan beinist að sérhæfðari hópum nemenda en áður. En hvað með sjónarmið
jafnréttis í náms- og starfsvali? Hér er ekkert gert til að stuðla að jafnara námsvali,
nema síður sé. Ætla má að val á námsbrautum, sem er töluvert kynbundið (Mennta-
málaráðuneytið, 1998:31-32), hafi afdrifaríkari áhrif á námsval síðar vegna sérhæf-
ingar. Sem dæmi má nefna að nemar á tungumála- og félagsfræðabrautum taka nú
aðeins 6 einingar í stærðfræði og 6-9 einingar í náttúrufræði í stað 12-15 áður, sem
takmarkar val þessara nema á háskólastiginu. I þessu ljósi er eftirtektarvert að lífs-
leiknin er skylda á öllum bóknámsbrautum, og um leið ákveðin viðurkenning á að
hefðbundin greinabundin námskrá svarar ekki lengur kalli tímans í flóknu samfélagi
nútímans (Behar-Horenstein, 2000; Lahelma og Gordon, 1998). Lífsleiknin hefur ekki
helstu einkenni virðingarmikilla fræðigreina og því verður fróðlegt að fylgjast með
þróun hennar, hvers konar andstöðu hún mætir og hvort hún muni ná til jafnréttis-
fræðslu og undirbúnings fyrir fjölskyldulíf.
Þá er mjög athyglisvert hve erfitt uppdráttar upplýsinga- og tæknimennt á í nýju
námskránum. I raun er upplýsinga- og tæknimennt fundinn staður annars vegar
sem tölvufræði á kjörsviði náttúrufræðibrautar og hins vegar sem valáfangi (UTN
103) fyrir þá sem ekki hafa nægilega undirstöðu í tölvunotkun. Fróðlegt verður að
fylgjast með kynjahlutföllunum í ofangreindum tveimur leiðum til að nema upplýs-
inga- og tæknimennt og hvort rými finnst fyrir fræðslu um „frumkvöðlastarf kvenna
í þróun tölva og forritunar" (Aðalnámskrá framlmldsskóla. Upplýsinga- og tæknimennt,
1999:6). Þess skal getið að upplýsinga- og tæknibraut er einnig í boði sem tilrauna-
verkefni að fengnu samþykki menntamálaráðuneytis (Aðalnámskrá framhaldsskóla.
Almennur hluti, 1999:69). Aformin um samþættingu kynjasjónarmiða sem koma fram
í námskrá greinarinnar ná varla langt ef skipulagið er þannig að viðkomandi áfangi,
námsgrein eða námsbraut verða ekki í raun sótt af báðum kynjum.
55