Uppeldi og menntun - 01.01.2003, Síða 76

KÖNNUN Á ORÐAFORÐA í ENSKU
vegar stafar enda gefa gögnin engar upplýsingar um það. Hugsanleg skýring gæti
verið sú að í áfangaskólunum Ijúka flestir nemendur sem ekki eru á málabraut ensku-
námi sínu á þremur til fjórum önnum, en í bekkjarskólanum spannar enskunámið hjá
hliðstæðum hópi sex annir.
Það er almennt álitið að dreifing tungumálanáms á lengri tíma hafi jákvæðari áhrif
á máltöku en samanþjappað styttra nám og það gæti skýrt betra gengi nemenda
bekkjarskólans í orðaforðakönnuninni. Það er talið sérstaklega mikilvægt varðandi
orðaforða að nemendur sjái eða heyri orð aftur og aftur til að þau festist í minni. Ef
nám dreifist á lengri tíma er Ijóst að tækifæri nemenda til að tileinka sér orðaforða á
þennan hátt aukast verulega.
Kemur niðurstaðan á óvart?
Þessi niðurstaða kemur í sjálfu sér ekki mjög á óvart miðað við fyrri athuganir en er
áhyggjuefni. Það er almennt álit að íslendingar séu góðir í ensku. Um það vitna út-
lendingar sem sækja okkur heim og ekki er grunlaust um að íslendingum finnist
þetta sjálfum. Það er að vissu leyti rétt að óbreyttur íslendingur hefur á valdi sínu all-
góða færni í daglegum samskiptum á ensku og samanborið við ýmsar aðrar þjóðir er
enskukunnátta hér sjálfsagt í hærri kantinum. Til þess að eiga samskipti á ensku um
dagleg málefni er hægt að bjargast vel með tiltölulega lítinn orðaforða. En þegar
kemur að því að skilja flókna texta er annað uppi á teningnum hjá mörgum. Það má
því segja að enskukunnátta landans sé nokkuð ofmetin að þessu leyti.
Það virðist vera svo með marga nemendur að eftir að almennri lágmarksfærni í
ensku er náð og þeim finnst þeir geta bjargað sér, skortir áhuga á að bæta við sig og
læra meira. Mörgum finnst það óþarfi. Þeir komast á visst stig og staðna þar en reka
sig síðar á vegg þegar þeir þurfa á haldgóðri enskukunnáttu að halda.
Vitað er að nemendur sem hefja nám í háskóla eiga margir hverjir í erfiðleikum
með að lesa texta á ensku. Ymsir hafa lýst því hvernig þeir komust yfir vissan þrösk-
uld eftir að hafa pælt í gegnum eina eða tvær fræðibækur með mikill fyrirhöfn. Aðrir
komast aldrei yfir þennan þröskuld. Þetta ætti ekki að þurfa að vera með þessum
hætti, sérstaklega þegar haft er í huga að undirstöðuorðaforðinn er alls ekki óyfir-
stíganlega mikill ef miðað er við 2000 algengustu orðafjölskyldurnar og 1500 til við-
bótar sem er það viðmið sem oftast er nefnt.
Hvað er til ráða?
Ef það er svo að 2000 algengustu orðin eru nauðsynlegur grunnur fyrir alla, er þá
ekki sjálfsagt að kenna þessi orð sem fyrst? Meara (1995) setur fram þá skoðun að það
hljóti að flýta fyrir í tungumálanámi að læra sem mest af orðum sem fyrst. Á fyrstu
árum í enskunámi er markið oft sett á 500 orðafjölskyldur sem hann telur alltof lítið
í ljósi þess að vitað er að 2000 orðafjölskyldur veita mjög góðan grunn og fleyta okkur
býsna langt. Hann bendir einnig á að væntingar þeirra sem eru að hefja nám í erlendu
máli byggjast mikið á að læra orð og hann telur skynsamlegt að byggja á þessum
væntingum. Ástæða er til að taka undir þetta. Það ætti ekki að vera óyfirstíganlegt að
74