Ægir - 01.02.1944, Blaðsíða 55

Æ G I R
85
Flyáruveiáar á Breiáafirái
eftir síáustu heimsstyrjöld og síáastliáiá haust.
Flyðruveiðar hafa alla tíð verið stundað-
ar allmikið í Breiðafirði. Allt þar til um og
fyrir síðustu aldamót var lúða eingöngu
veidd þar á liandfæri. Var það venja gömlu
mannanna að leggja bátum sínum fyrir
sljóra á þeim slóðum, þar sem þeir ætluðu
helzt að lúðan væri. Dorguðu síðan hver
með sínu færi. Varð að gæta þess, að láta
sökkuna alltaf nema við botninn. Mikil ó-
trú var á því, að „hafa upp“ áður en lúðan
hafði gert vart við sig, enda var það trú
flestra eldri manna, að lúðan lægi við heit-
iina, en tæki hana ekki fyrr en straum-
inn hægði. Reynslan var og oftast sii, að
lúðan gein fju-st við beitunni, þegar tók að
„bera heim“, og kom þá oft fyrir, að marg-
ar lúður fengust um liggjandann eða
straumaskiptin.
Margir urðu þreyttir og leiðir í þessum
legum, ekki sízt vngri mennirnir, því að oft
har það við, að menn urðu að hverfa öngul-
sárir í land. En gömlu mennirnir voru þaul-
sætnir, og höfðu sumir það til að liggja á
sama stað yfir tvenn fallaskipti.
Undir aldamótin varð sú breyting á
flyðruveiðunum í Breiðafirði, að menn
tóku upp haukalóðir í stað handfæris. Lóð-
irnar voru mjög stuttar i fyrstu eða aðeins
2—3 linur, en á hverri 60 faðma línu voru
12 krókar. Enn er þetta veiðarfæri notað
við flyðruveiðarnar vestra, en nú hafa
menn margfalt lengri línu en áður þekktist.
En þótt breytt væri um veiðarfæri, afl-
aðist ekki það mikið af lúðu, að uppgrip
gætu talist. Héit svo fram til ársins 1916,
en þá um vorið urðu menn varir við, að
meira gekk af lúðu inn í Breiðafjörð en
áður. Og árin 1917—1923 var óvenju mikil
flyðruveiði í innanverðum Breiðafirði. —
Oddur Valentínusson, hafnsögumaður í
Stykkishólmi, ritaði mér bréf fyrir nokkr-
um árum, þar sem hann segir skilmerki-
Iega frá flyðruveiðinni í Breiðafirði þessi
árin. En Oddur, Sigvaldi þróðir hans og
ýmsir fleiri stunduðu þá veiðar þessar
mjög inikið. Það er býsna fróðlegt til sam-
anburðar við flyðruveiðarnar á siðastliðnu
liausti að drepa á ýmis atriði úr bréfi
Odds.
Haustið 1921 var Oddur formaður á 9
rúml. vélbát og reri frá Stykkishólmi. Sex
menn voru á bátnum og lagði hver þeirra
til 8 færi, svo að alls voru 576 krókar á
lóðinni.
Þann 25. nóv. þetta haust reri Oddur í
góðu veðri vestur i Bjarneyjarál og Iagði
alla lóðina í einu Iagi, en í krókum. Er
þeir voru hálfnaðir að draga, höfðu jieir
fengið 36 flyðrur, en á helminginn, sem
eflir var, fengu þeir 60. Langmest var á
síðustu í'ærin, en þau höfðu fengið 10—11
tíma legu. Oddur telur víst, að nokkrar
flvðrur hafi farið af í drættinum, en þrjár
misstu þeir við borðið. Flyðrur þær, sem
Oddur aflaði þenna dag, voru af öllum
stærðum, eða frá 15—135 kg. Flyðruafli
bátsins þenna dag vóg 5500—6000 kg. Áttu
skipverjar erfitt með að hemja flyðrurnar,
sem þeir létu á þilfarið, en það var fullt
borðstokka á milli. Þeir tóku því ekki
krókana úr þeim, er þeir höfðu ofan þilja.
Tveim dögum síðar reri Oddur á sömu
slóðir með jafnlanga haukalóð og fékk þá
54 flyðrur. Voru þær jafn stærri, og ætlar
liann, að þær hafi verið um 4000 kg. Þrjár
þær stærstu vógu: 1. 158 kg, 2. 156 kg og
3. 154 kg.
Eftir þetta gaf ekki á sjó í heila viku og
upp frá því varð ekki vart við flyðru þetta
haust. Oddur ætlar, að flyðran hafi verið
að ganga út, og þeir hafi í þessum tveimur
róðrum hitt á hana, er hún var að hnappa
sig ofan í dýpið.
Á árunum 1920—1923 var ágætis flyðru-