Ægir - 01.09.1951, Page 5

Æ G I R
213
sæmilega i reknetin, þá fór ekki hjá því,
að mikill hluti þeirra báta, sem fór til
reknetjaveiða, hefði lítið upp úr því, og hjá
mörgum var það aðeins til þess að þyngja
róðurinn enn meir.
Önnur afleiðing, sem varð af gengislækk-
uninni, í viðbót við þá, sem áður var getið
og snerti verðhækkun á útflutningsafurð-
unum, var sú, að allar þær vörur, sem út-
gerðin þarf á að halda og fluttar eru inn,
hækkuðu að sjálfsögðu í verði í ísl. kr. Of-
an á þessa verðhækkun kom svo önnur
verðhækkun, sem stafaði af hækkunum á
verðlagi á hráefnum og ýmsum unnum vör-
um á erlendum markaði á árinu 1950, og
Var í sumum tilfellum að minnsta kosti
mjög tilfinnanleg. Var hér um að ræða verð-
hæltkanir, sem ekki hafði verið gert ráð fyr-
ir, er ákveðin var gengislækkun krónunn-
ar, og dró þessi verðhækkun að sjálfsögðu
allverulega úr þeim áhrifum, sem gengis-
lækkunin annnars hefði getað haft til góðs
fyrir bátaútveginn.
Vegna aflabrestsins á síldveiðunum og
þar af leiðandi greiðsluvandræða mikils
hluta síldveiðiflotans var gripið til hluta-
iryífgingarsjóðs bátaútvegsins, sem stofn-
aður hafði verið með lögum 1949. Var gert
ráð fyrir, að til g'reiðslu kæmi úr þessum
sjóði, ef aflabrestur yrði. Lítið fé hafði að
vísu komið í síldveiðideild sjóðsins og vant-
aði mikið á, að hann gæti greitt að fullu
það, sem heimilað er samkv. lögum og
þörf hafði verið fyrir að þessu sinni. Námu
greiðslur sjóðsins 30% af fullum bótum,
og var það þó því aðeins hægt með því að
grípa til alls stofnfjár, sem sjóðnum hafði
verið lagt úr ríkissjóði.
Ef litið er á afkomu bátaútvegsins sem
heild yfir árið 1950, þá er það Ijóst, að hún
hefur verið erfið og mun erfiðari en gera
hefði mátt ráð fyrir miðað við þær ráðstaf-
anir, sem gerðar voru lionum til léttis, en
erfiðleikarnir stafa fyrst og fremst af því
tvennu, sem áður hefur verið getið, að verð-
lag fór lækkandi á sumum þýðingarmestu
útflutningsvörum hans og hins vegar fór
verðlag hækkandi á ýmsum þýðingarmestu
vörum, sem bátaútvegurinn verður að flytja
inn til nota.
Að því er snertir togaraútgerðina þá var
afkoma hennar orðin þannig fyrir gengis-
lækkunina, að óhjákvæmilegt var talið, ef
ekki hefði verið gripið til gengislækkunar-
innar, að gera aðrar ráðstafanir af hálfu
ríkisvaldsins til þess að létta undir með
henni. Þar sem ekki vari talið, að togara-
útgerðin þyrfti jafn mikillar aðstoðar með
og bátaútvegurinn þá var í lögunum um
gengisbreytinguna gert ráð fyrir því, að
nokkur hluti þess hugsanlega hagnaðar,
sem togaraútgerðin fengi af gengislækkun-
inni, yrði af henni tekinn aftur í fram-
leiðslugjaldi af afurðum nýju togaranna.
Ýmsir erfiðleikar steðjuðu þó að togaraút-
gerðinni ekki síður en bátaútveginum á ár-
inu, og voru það að nokkru leyti hinir
sömu og áður var getið í sambandi við
bátaútveginn, en auk þess kom það til, að
þvi er snertir togarana, að mjög langvar-
andi verkfall skall yfir togaraútgerðina og
skapaði henni að sjálfsögðu stórkostlega
erfiðleika. Fór því svo að lokum, að fram-
leiðslugjaldið varð ekki innheimt.
Hvað snertir afkomu annarra greina
sjávarútvegsins þá fór það að sjálfsögðu
svo með síldarverksmiðjurnar vegna þess
hversu lítið veiddist af síld, að afkoma
þeirra var mjög erfið, en það bætti þó úr
fyrir sumum þeirra a. in. k., að togaranir,
þeir sem verkfallið náði ekki til, gátu hald-
ið áfram að veiða og stunduðu karfaveiðar
og lögðu upp í verksmiðjurnar. Ekki náði
þetta þó nema til litils hluta af verksmiðj-
unum.
Um frystihúsin er það að segja, að af-
koma þeirra var lieldur elcki svo góð sem
skyldi og stafaði aðallega af því, að fisk-
magn það, sem þau fengu til vinnslu, var
miklu minna nú en áður, og var afkasta-
getan því ekki nýtt nema að litlu leyti.
Loks má geta þess um saltfiskframleiðsl-
una, að afkoma hennar var heldur ekki
góð, sem stafaði aðallega af því, að verðlag