Ægir - 01.09.1951, Blaðsíða 59

Æ G I R
267
1950 1949 1948
Langreyður 226 249 195
Steypireyður 28 33 24
Sandreyður 0 12 5
Búrhvalur 11 28 15
Hnúfubakur 0 2 0
Samtals 265 324 239
Fjórir veiðibátar stunduðu hvalveiðarnar
um sumarið og samsvarar það því, að hver
bátur hafi veitt um 66 hvali.
Eins og áður var langreyðurin sú
hvalategund, sem mest veiddist af eða um
85%. En næst var steypireyður 28 hvalir
eða um 11%. Búrhvalir voru færri nú en
áður eða aðeins 11, en höfðu verið 28 árið
áður og hnúfubakur veiddist nú enginn, en
aðeins 2 árið áður.
Veiðin var að sjálfsögðu mest yfir sum-
arið, meðan veður er stilltast og dagur
lengstur, en hún skiptist þannig á mánuð-
ina, að i júni veiddust 67 hvalir, í júlí 103,
í ágúst 62 og í september aðeins 33 hvalir.
Veiddust nú tiltölulega fleiri hvalir í júlí-
mánuði en áður.
Aðalframleiðsla við hvalvinnsluna er að
sjálfsögðu lýsið, en auk þess er nokkuð af
fóðurmjöli, kjöti, rengi o. s. frv. Var fram-
leiðslan á árinu 1950 eins og hér segir:
1950 1949 1948
Hvalllýsi . . . . . . 1 985 1 774 1 367
Búrhvalslýsi 105 235 143
Fóðurmjöl . . . . . 499 530 66
Kjöt o. fl. . 111 813 1 251
Fyrst þegar hvalvinnslan hófst hér á ár
inu 1948 var framleitt mikið af kjöti til
manneldis, og var það fryst og flutt þannig
út. Markaður fyrir hvalkjöt hefur mjög
dregizt saman nú undanfarin ár eftir því
sem matvælaástandið hefur batnað í þeim
löndum, sem annars keyptu kjötið, en þó
mun alltaf vera nokkur möguleiki á sölu
þessa kjöts, ef rétt er með það farið og
vandað til framleiðslunnar. Eru meginerfið-
leikarnir, sem við er að fást, ef hvalurinn
veiðist fjarri vinnslustöðinni, að hann verð-
8. Mjöl og lýsi.
Allt fram á síðustu ár hefur framleiðsla
á fiskmjöli verið tiltölulega lítil miðað við
það mikla hráefni, sem fáanlegt hefur verið
til þeirrar framleiðslu. Var mikil aukning
á hráefninu þegar eftir að fiskfrysting jókst
svo mjög, sem raun var á í styrjöldinni og
eftir styrjöldina, þar sem meira en helm-
ingur þess fisks, sem fer til frystihúsanna,
verður úrgangur, þegar fiskurinn er flak-
aður og því tilvalinn til vinnslu á fiskmjöli.
Á þessu hefur orðið mikil breyting nú und-
anfarin 2—3 ár, að menn tóku að auka
mjög afkastagetu fiskmjölsverksmiðjanna
og byggja nýjar verksmiðjur víða i veiði-
stöðvunum. Er nú svo komið, að í flestum
veiðistöðvum og öllum hinum stærri er
nýttur allur sá úrgangur, sem til fellur
frá fiskverkuninni, og fyrirhugað er að
byggja verksmiðjur i flestum þeim veiði-
stöðvum, sem enn hafa eklci fengið neina
verksmiðju, þar sem talið er að nægj-
anlegt verði til af fiskúrgangi til vinnslu.
Áður hefur verið getið um 23 síldarverk-
smiðjur, en þær geta að sjálfsögðu allar
tekið til vinnslu fiskúrgang líka, ef svo ber
undir, en auk þeirra voru starfandi við árs-
lolc 1950 12 verksmiðjur, sem fyrst og
fremst voru til þess byggðar að vinna úr
fiskúrgangi, en sumar þeirra a. m. k. eru
þó þannig útbúnar, að þær geta unnið úr
síld og öðrum feitum fiski, en slíkt má nú
telja nauðsynlegt eftir að hafnar eru karfa-
veiðar, en karfinn er sem kunnugt er það
feitur, að ógerningur er að vinna hann
nema í sérstaklega til þess útbúnum verk-
smiðjum. í yfirlitinu hér á eftir er getið
þessara 12 verksmiðja og áætlaðrar af-
kastagetu þeirra eins og hún var á árinu
1950. (Afkastagetan er miðuð við smálestir
af fiskúrgangi á sólarhring):
ur of gamall, þegar hann kemur að landi
og kjötið því ekki hæft til frystingar til
manneldis.