Tímarit lögfræðinga - 01.12.1976, Page 26

sögn eftir það tæpast talin saknæm samkvæmt þessu ákvæði, sbr.
Hurwitz, Speciel del, bls. 303, og Hrd. XLVI, bls. 578 (590). Þetta
hefur einkum raunhæft gildi varðandi aðstöðu fjölmiðla til að flytja
fréttir af afbrotum og meðferð dómsmála, sbr. Jónatan Þórmundsson,
Opinbert réttarfar I, bls. 56—70. Þegar rannsókn máls fer fram í
heyranda hljóði, dómari bannar ekki opinbera frásögn samkvæmt 3.
mgr. 16. gr. 1. nr. 74/1974, og frásögnin er hvorki röng, villandi né
óþarflega særandi, t.d. höfð beint eftir dómara, er yfirleitt enginn
grundvöllur fyrir refsiábyrgð.
Talsverður vafi leikur á því, hvort það varði við 229. gr. að flytja
fréttir í fjölmiðlum af einkamálefnum manna, sem til umræðu hafa
verið á opinberum félagsfundi. Hurwitz virðist gera ráð fyrir, að til
slíkrar ábyrgðar geti komið, sbr. Speciel del, bls. 306, en hann gagn-
rýnir þó jafnframt Rasting fyrir að ganga of langt í að léggja ábyrgð
við heiðarlegum (loyal) fréttaflutningi. Um þetta efni gekk dómur
í Danmörku 1934, að vísu varðandi ærumeiðingar.
U 1934, 1130. Skýrt var í blaði frá ályktun, er samþykkt var á fjölmennum,
opinberum fundi. Alyktun þessi fól í sér móðganir í garð lögreglunnar. Sýkn-
að viar, þar sem atvik lágu svo til, að ályktunin hafði „en vis samfundsmæssig
interesse“ og var rædd um land allt.
Nokkur tilhneiging hefur verið til þess hjá fræðimönnum að virða
fréttaflutning af opinberum ummælum um einkamálefni annarra sem
saknæmt brot fremur en fréttaflutning af ærumeiðingum. Þetta er
mjög vafasöm niðurstaða. Útbreiðsla ærumeiðinga er almennt refsi-
verð, sbr. 234. og 235. gr. alm. hgl. Verður þá einnig að hafa í huga, að
refsinæmi slíks söguburðar er yfirleitt ekki bundið við opinbera birt-
ingu fremur en aðrar ærumeiðingar. Ætla má, að svipaðar reglur gildi
um refsiábyrgð vegna fréttaflutnings af fundum, hvort sem þar koma
fram ærumeiðingar eða upplýsingar um einkamálefni annarra manna,
sbr. Straffelovrádets betænkning nr. 601/1971, bls. 31.
c) Refsileysisástæður eru margvíslegar og um flest sameiginlegar
friðhelgisbrotum og ærumeiðingum, m.a. samþykki. Ýmsar athafnir
manna, svo sem eigin frásagnir og skrif í blöðum, má túlka sem þegj-
andi samþykki þeirra til, að aðrir fjalli nánar um málið á opinberum
vettvangi. Þær heimila þó auðvitað ekki ærumeiðandi ummæli.
I 229. gr. eru sérstaklega nefndar ástæður, er réttlæti verknaðinn.
Sem dæmi má nefna umsagnarskyldu, t.d. vitna, embættismanna,
kennara, prófdómenda o.fl., sbr. Gunnar Thoroddsen, Fjölmæli, bls.
224—31. Einnig má nefna hagsmunagæzlu, sbr. Gunnar Thoroddsen,
164