Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.10.1983, Qupperneq 12

Tímarit lögfræðinga - 01.10.1983, Qupperneq 12
Garðar Gíslason: HVAÐ ER RÉTTARRÍKI OG HVERJIR ERU KOSTIR ÞESS? l. Réttarríki er vinsælt hugtak, svo vinsælt, að menn eru farnir að láta það ná yfir nánast allt sem á að vera gott og æskilegt í stjórnskipun og lögum. Þessvegna þarf að staldra við og skoða hvað eiginlega í því felst. Oft er sagt, að réttarríki sé það ástand mála þegar réttarkerfi er lagalega séð í góðu standi, heilbrigðu ásigkomulagi. Sumir nota líkingu við hníf, sem er beittur, vel brýndur. Það er góður hnífur, ástand hnífs- ins er gott, auðvelt að skera með honum. En þá er einnig auðvelt að nota hann til illverka. Á þá samlíkingin við um lögin? Við þurfum að byrja á nokkrum grundvallarhugtökum, og skýra þau, til þess að nálgast viðfangsefnið: ríki, stjórnskipun, þvingunarvald, lög og réttur, réttarkerfi. Segja má að ríki verði til þegar menn á tilteknu landsvæði hafa komið sér saman um aðferð til þess að taka ákvarðanir í málum sem varða samfélagið allt, heildina, og setja niður deilur manna, og ákveðið enn- fremur að gefa slíkum ákvörðunum vald með sérstöku þvingunarvaldi. Þannig séð er ríkið stjórnunarstofnun samfélags, á svipaðan hátt og venjuleg félög hafa stjórnir og aðalfundi. Ríkið er stofnað þegar á- kveðnar eru grundvallarreglur um stjórn samfélagsins og skipulag, og þessar grundvallarreglur kallast einu nafni stjórnskipun ríkisins. Þær segja til um hverjir fari með æðsta vald í málefnum ríkisins, hvernig þeir öðlist vald sitt, hver sé réttarstaða þeirra, með hverjum hætti ríkis- valdið sé skipulagsbundið, og hverjar hömlur séu settar ríkisvaldinu. Þegar litið er á ríkið sem stjórnarstofnun samfélagsins, þá er spurt hvað sé góð stjórn? Sagt er að vel sé stjórnað, og það sé góð stjórn, sem stjórni með hag samfélagsins og heildarinnar fyrir augum, og þégar menn fá notið grundvallarlífsgæða. Þetta felur í sér, að unnt sé að stjórna illa á tvennan hátt. Harðstjórn er t.d. vond stjórn ,og hún getur komið fram ýmist þegar stjórnendur arðræna í þeim skilningi, að stjórnendur mata eigin krók án tillits til annarra, eða sem öfgakennt 66
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.