Ægir - 01.09.1994, Blaðsíða 6

„Það var alveg ný hug-
mynd fyrir mér að
Norðmenn byðust til
þess að setja upp sölu-
og markaðssetningar-
kerfi með íslendingum,
þar sem þeir eru helstu
keppinautar okkar.
Godal sagði þessar
hugmyndir hafa verið
ræddar milli sjávarút-
vegsráðherra landanna
og Norðmenn væru til-
búnir til þess að leggja
fram nokkra fjármuni í
slíkt sölukerfi. Ég
sagði honum að þess-
ar hugmyndir hefðu
ekki verið ræddar í rík-
isstjórninni og forsæt-
isráðherra hafði heldur
ekki heyrt þetta, þegar
ég bar málið undir
hann.“
Ljótt ef satt væri
„Þetta nefni ég sérstaklega vegna þess
að Norðmenn hafa tilhneigingu til þess að
setja sig á háan hest siðferðilega og segja
að íslendingar séu sjóræningjar. Gro
Harlem Brundtland hefur lýst framferbi ís-
lendinga sem svo að þeir hafi ofveitt og
rányrkt sín eigin fiskimið og þegar afleið-
ingarnar blasa við fari þeir og ræni úr
garöi náungans sem hefur lagt á sig fórnir
vib að byggja upp fiskistofna."
Er ekki sannleikskom í þessum málflutn-
ingi?
„Það væri mjög alvarlegt ef satt væri.
Það er ljóst að fiskveiðistjórnun íslands er
ekki hafin yfir gagnrýni. Ef við berum okk-
ur saman við Norðmenn kemur eftirfar-
andi í ljós:
Úthafsveiðiþjóðin Norðmenn ofveiddi
hér síld uppi í fjörusteinum áratugum
saman og gekk svo nærri hvalastofnum að
íslendingar settu lög 1916 til verndar
þeim. Það var fyrsta löggjöf í heimi um al-
gjört hvalveiðibann og var svar við norskri
rányrkju.
Við vorum snemma í fremstu röð vib
að færa út lögsögu strandríkja á grundvelli
fiskverndarsjónarmiða og til þess að
hnekkja hinum svokallaba sögulega rétti
til frjálsra og stjórnlausra veiða. Þetta gerð-
um við í samvinnu vib ýmsar þjóbir þriðja
heimsins. Norðmenn komu þar hvergi við
sögu fyrr en á lokasprettinum og færbu
þar engar fórnir heldur skáru upp ávinn-
ing eftir á sem var rétturinn til þess að
færa landhelgina út í 200 mílur."
Alltaf skrefi á undan Norðmönnum
„Við höfum unnið dyggilega að fisk-
verndun síðustu áratugi og tekið upp eitt
strangasta kvótakerfi sem þekkist. Alltaf
skrefi á undan Norðmönnum. Hvað varö-
ar rányrkju vil ég segja að flestir fiskistofn-
ar innan íslensku lögsögunnar eru í þolan-
legu horfi nema þorskurinn. Það er því of-
mælt að íslendingar hafi eyöilagt eigin
fiskimib meb fyrirhyggjuleysi.
Þab er rétt að við höfum veitt umfram
ráðleggingar fiskifræðinga en það hafa
Norðmenn einnig gert og hlutfallslega
mun meira en íslendingar. Þeir kasta því
steinum úr glerhúsi.
Hvað varðar meintan norskan-rússnesk-
an stofn hafa Norðmenn sakab Rússa um
að hafa hvað eftir annað farið fram úr
veiðiheimildum, eitt árið sem nam meira
en 150 þúsund tonnum. Séu Norðmenn
að hreykja sér af því að vera vörslumenn
þessara fiskistofna fer þeim það ekki sér-
lega vel. Samt hefur engum norskum
stjórnmálamanni dottið í hug að kaila
Rússa þjófa svo það sést vel að það er ekki
sama hver í hlut á."
Hentifánar blettur á mannorði íslands
íslendingar hafa byggt upp orðstír sinn á
alþjóðavettvangi sem fiskverndarþjóð. í
Ijósi þess að einungis 10% fiskafla í heim-
inum koma úr úthafi en 90% úr iögsögum
strandríkja erum við ekki að breyta um
stefnu og fórna meiri hagsmunum fyrir
minni með því að gerast úthafsveiðiþjóð
undir hentifánum?
„Hentifánaskipin eru blettur á orðstír
íslendinga. Það er óskynsamlegt athæfi
sem við ættum ekki að stunda. Enda erum
við þar með að afla öbrum þjóðum veiði-
reynslu. Skipstjórnar- og útgerðarmenn
hafa það sér til afbötunar ab lagaheimildir
hefur til þessa skort til aö skrá skip án
kvóta. Þar með vonast ég til þess að það sé
úr sögunni.
Ég vísa því algjörlega á bug að við séum
að breyta um stefnu í fiskveiðimálum. Það
er ekkert ásökunarefni þó Islendingar, sem
eru meöal 15 öflugustu fiskveiðiþjóða
heims, séu í vaxandi mæli að finna sér
verkefni fyrir skip utan eigin Iögsögu. Það
er enginn glæpur út af fyrir sig enda eru
flestar sjávarútvegsþjóðir hvort tveggja í
senn, strandveiðiríki og úthafsveiðiþjóbir.
Milli 15 og 20 þjóðir hafa leitað eftir
samstarfi við íslendinga í sjávarútvegi ým-
ist innan lögsögu þeirra þjóba samkvæmt
samningum eða til veiða á úthafinu. Það
er því full þörf á íslandi fyrir skip sem
hægt væri ab beina að verkefnum annars
staðar þó þau eigi ekki kvóta í íslenskri
lögsögu."
Hentistefna Norðmanna
„Þetta táknar auðvitað breytingar í ís-
lenskum sjávarútvegi. Spurningin er hvort
þetta tákni stefnubreytingu og þar er
kjarni málsins þessi: 10% heimsaflans
koma úr úthafi utan lögsögu strandríkja.
Ofveiði og rányrkja eru alþjóðleg vanda-
mál sem mönnum verða stöðugt betur ljós
6 ÆGIR SEPTEMBER 1994