Ægir - 01.09.1994, Blaðsíða 24

Sérhæfðar fiskvinnsluvélar
Með auknum samdrætti í fiskafla
hafa augu manna í ríkara mæli opnast
fyrir nauðsyn þess að nýta betur það
sem kemur úr sjónum. Við Hvaleyrar-
braut 2 í Hafnarfirði er lítið fyrirtæki
sem framleiðir sérhæfðar fiskvinnslu-
vélar sem sinna einmitt þessu hlut-
verki. Það heitir Á. M. Sigurðsson og
þar eru framleiddar Mesa fiskvinnslu-
vélar sem margir kannast orðið við
enda hafa þegar verið seldar 90 vélar
innanlands og utan. Árni M. Sigurðs-
son eigandi fyrirtækisins hefur starfað
að sérhæfðri framleiðslu sinna eigin
uppfinninga frá árinu 1986. Nýlega
yrðu þau þáttaskil í sögu fyrirtækisins
að það flutti úr þröngum bílskúr og í
rýmra atvinnuhúsnæöi í Hafnarfirði.
Þar eru vélarnar smíðaðar og settar
saman og rafmótorarnir í rauninni
einu hlutarnir sem eru keyptir til
smíðanna. Sonur Árna, Sigurður Örn,
er eini starfsmaðurinn auk hans og
saman anna þeir ekki eftirspurn eftir
framleiðslu sinni. En hver er hún ná-
kvæmlega?
Fjórar gerðir af vélum
„Við framleiðum fjórar gerðir af
fiskvinnsluvélum. Þær sinna hver sínu
hlutverki. Mesa 850 tekur þorskhryggi
eftir flökun og sker sundmaga og
þunnildi frá, skefur fiskholdið sem sit-
ur eftir við hrygginn af. Afurðin verður
nokkurs konar þorsklund. Þunnur
strimill sem hægt er að vinna á marga
vegu. Portúgalir vilja hann t.d. upp úr
salti. Sundmagarnir eru sérstök afurð
og svo þunnildin. Vélin hefur mjög
auðveldlega við öðrum vélum í
vinnslurás því hún er með stiglausri
hraðastillingu," sagði Árni.
„Mesa 300 er kolaskurðarvél sem
hentar markaðnum mjög vel. Með vél-
inni eru rafabeltin skorin af, fiskurinn
hausaður og sporðurinn skorinn af.
Tveir hjólhnífar draga fiskinn gegnum
skurðinn eftir því sem starfsmaður
stýrir fiskinum.
Með Mesa 300 vélinni opnast leið
til að auðvelda og flýta snyrtingu
þorsk- og ufsaflaka. Með lítilsháttar
breytingum er hægt aö nota vélina til
flakasnyrtingar á saltflökum sem spar-
ar mikinn tíma og vinnuafl í vinnsl-
unni. Auðvelt er fyrir verkendur í
hefðbundinni flakasöltun aö sleppa
snyrtingu fyrir söltun og snyrta flökin
beint upp úr salti."
Að rífa þorskhausa
Mesa 950 er svokölluð fésvél sem
sker þorskhausa niður í einingar.
Þorskhausinn getur verið tæpur þriðj-
ungur af þyngd fisksins og í honum
leynast ýmsar sérafurðir. Vélin rífur
Árni M. Sigurðsson og Sigurður
Örn Árnason við flakasnyrtivél
sem þeir framleiða.
tálknin úr, klýfur hausinn og sker
krummann úr og skilar kinnunum
samföstum ásamt gellunni. Þetta er
kallað fés og þykir ljúffengt upp úr
salti. Náskyld þessari er önnur vél,
Mesa 900, sem er einnig vinnsluvél
fyrir þorskhausa og sker gellur, kinnar
og klumbur úr hausnum og skilar
þeim og afskurðinum í aðskildum
rennum frá sér. Kinnar og gellur eru
velþekktur sælkeramatur hérlendis og
víða erlendis er rannsóknir standa nú
yfir á hvernig berst muni að markaðs-
setja afurðirnar.
Árni er með einkaleyfi á Mesa 850
og 900. Að baki þeim liggur margra ára
þróunarvinna og tilraunastarfsemi sem
hefur kostað mikið fé og ómælda
vinnu. Hann segir engar sérstakar
ástæður liggja aö baki því að hann
sneri sér að því að hanna og smíða sér-
hæfðar fiskvinnsluvélar. Hann var um
árabili viðloðandi vélvirkjun og sjó-
mennsku og kynntist þar þörfinni fyrir
vélar eins og þær sem hann framleiðir
ídag.
Rannsóknarráð ríkisins styrkti fram-
leiðslu og hönnun Mesa 900 nokkuð
en þróun og hönnun hennar var, að
sögn Árna, mjög kostnaðarsöm.
Hverjir kaupa
Hefur fiskiðnaðurinn tekið þessum
vélum opnum örmum og er nægur
markaður fyrir aukaafurðir eins og
þessar?
„Við höfum selt bæði innanlands
og utan, til Kanada, Nýfundalands,
Englands, Nýja-Sjálands, Rússlands,
Noregs og víðar. Vonandi verður eitt-
hvað framhald á því. Þessar vélar eru
að verða býsna vel þekktar hér innan-
lands. Nýjungar eins og þessar spyrjast
fljótt út og framleiðendur fylgjast vel
með þeim."
Árni hefur kannað nýtingu vélanna
sem hann framleiöir, bæði á smíðastað
og hjá kaupendunum. Hann segir að
nýtingin sé misgóð eftir landshlutum,
stærð fisksins og árstímum.
„Það er erfitt að fullyrða um hver
nýtingin sé að jafnaði yfir línuna. Fisk-
urinn er misstór og misfeitur. Það ligg-
ur við að við þurfum að vita hvert vél-
in á aö fara áður en við getum fullyrt
um væntanlega nýtingu."
Mun fyrirtækinu vaxa fiskur um
hrygg á næstu árum og setja fleiri upp-
finningar á markaðinn?
„Við sinnum fyrst og fremst eftir-
spurn eins og er og höfum varla und-
an. Þetta átti aldrei að verða mikið
meira en að fjölskyldan hefði vinnu af
þessu. Það eru mörg fleiri tækifæri til
þess að nýta betur þann afla sem berst
aö landi og tíminn verður bara að
leiða í ljós hvernig við sinnum því." O
24 ÆGIR SEPTEMBER 1994