Tímarit lögfræðinga - 01.04.1994, Page 18

viðmælendur mínir ekki mikið gera, kváðu reynsluna sýna annað, og ekki voru
taldar neinar líkur á því að þessum aðferðum verði breytt í náinni framtíð.
Þess ber að geta að við ýmsa dómstóla starfa dómarafulltrúar (masters), þó
ekki alls staðar. Sama máli gegnir með löglærða aðstoðarmenn dómara.
III. 4 Launakjör dómara
Þótt litlum tilgangi þjóni að nefna hér launakjör dómara, verður samt ekki
staðið gegn þeirri freistingu. í ríkjunum eru árleg meðallaun dómara í héraði
um 69.000 dollarar, hæst eru þau í New York 95.000 dollarar og lægst í
Montana 49.000 dollarar.
Dómarar á millidómstigi hafa að meðaltali 76.000 dollara, hæst í New York
103.000 dollara og lægst í New Mexico 59.000 dollara.
Dómarar í hæstaréttunum hafa að meðaltali 78.000 dollara í laun, hæst eru
þau í New York 115.000 dollarar og lægst í Montana 50.000 dollarar.
Laun í alríkisdómstólunum eru sýnu hærri eða 90.000 dollarar í undirrétti,
95.000 í millidómstólunum og 110.000 í Hæstarétti, en forseti Hæstaréttar
hefur 115.000 dollara í árslaun. Laun alríkisdómaranna eru alls staðar hin
sömu, sama í hvaða landshluta þeir starfa.
Dómarar sem ég spurði kvörtuðu ekki sérstaklega undan launakjörum sínum,
en vera kann t.d. að dómurum í Montana þyki kjör sín bág. Það verður og
að hafa í huga að skatthlutfall af launum er töluvert lægra í Bandaríkjunum
en hér á landi, en allur samanburður á þessu sviði er, eins og fyrri daginn,
varasamur ýmissa hluta vegna.
Því miður hefi ég ekki nægilega góðar upplýsingar um það hvemig laun
dómara eru ákvörðuð, en veit þó að t.d. í New Mexico eru þau ákveðin af
löggjafarþinginu og töldu dómarar þar þetta fyrirkomulag ekki til eftirbreytni.
III. 5 Fjárveitingar til dómstólanna
Alríkisstjórnin veitir fé til alríkisdómstólanna, en fjárveitingum til dómstól-
anna í ríkjunum er hagað á nokkuð mismunandi hátt. Yfirleitt er það svo að
fé er veitt á fjárlögum ríkjanna til áfrýjunardómstólanna, en fjárveitingar til
héraðsdómstólanna koma jöfnum höndum frá ríki og sveitarfélögum Þannig
er fyrirkomulagið í 16 rrkjum. í 21 ríki kemur fjárveiting að mestum hluta
frá ríkinu, í 4 ríkjum alfarið frá rrkinu og í 10 ríkjum alfarið frá sveitar-
félögum. Sums staðar er fyrirkomulagið þannig að sveitarfélögin leggja til
dómhús, en ríkið greiðir annan kostnað. Annars staðar greiðir ríkið laun
dómara og hluta starfsfólks, en sveitarfélagið laun að hluta. Hver dómstóll
getur náð yfir fleiri en eitt sveitarfélag og þarf þá að ákveða hvað hvert þeirra
skal greiða. Þetta fyrirkomulag getur leitt til ýmissa vandkvæða. Má nefna
sem dæmi að í Fíladelfíu er drjúgur hluti ólöglærðs starfsfólks á launaskrá
hjá borginni og lítur jafnt eða fremur á sig sem borgarstarfsmenn en starfs-
12