Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.02.1998, Page 19

Tímarit lögfræðinga - 01.02.1998, Page 19
Kvennasamningurinn er því viðbót við aðra samninga Sameinuðu þjóðanna um mannréttindi, tilkominn vegna þess að enn og þrátt fyrir þá samninga eru konur misrétti beittar. Hugtakið mismunun gagnvart konum er skilgreint í 1. gr. samningsins en það hugtak er ekki skilgreint í innlendri löggjöf. Þetta mun vera í fyrsta sinn sem hugtakið er skilgreint í alþjóðasamningi8 og er því mikilvægt íslenskum stjóm- völdum og dómstólum. 1. gr. hljóðar svo: I samningi þessum merkir „mismunun gagnvart konum“ hvers kyns aðgreiningu, útilokun eða takmörkun sem byggð er á kynferði sem hefur þau áhrif eða markmið að hindra eða koma í veg fyrir að konur, óháð hjúskaparstöðu, á grundvelli jafnréttis karla og kvenna, fái viðurkennd, geti notið eða framfylgt mannréttindum og grund- vallarfrelsi á sviði stjómmála, efnahagsmála, félagsmála, menningarmála, borgara- legra mála eða á sérhverju öðru sviði. Þessi skilgreining felur í fyrsta lagi í sér þá skyldu aðildarríkja að sjá til þess að konur á gmndvelli kynferðis síns sæti ekki þeirri aðgreiningu, útilokun eða takmörkun sem kemur í veg fyrir að þær fái notið jafnréttis á við karla. í öðm lagi er óheimilt að láta hjúskaparstöðu konu hafa áhrif á réttindi hennar og skyldur og í þriðja lagi taka aðildarríkin á sig þá skyldu að tryggja fulla þróun í ríkjum sínum sem nauðsynleg er svo að konur geti notið raunvemlegs jafn- réttis á við karla. Þessi skylda er síðan ítrekuð í 3. gr. samningsins. Breytingar á lögum og reglum samfélags til að tryggja formlegt jafnrétti kynja eru því ekki nægilegar. Raunvemlegt jafnrétti kvenna og karla er markmið samningsins. í því skyni taka aðildarríkin á sig að gera allar viðeigandi ráðstafanir á öllum sviðum samfélagsins til að tryggja fulla þróun og framfarir til handa konum svo að þær geti notið raunvemlegs jafnréttis á við karla og þar með notið mann- réttinda sinna. Skilgreiningin á hugtakinu „mismunurí* í 1. gr. tekur ekki til til- vika þegar hlutlaust ákvæði, hvort heldur er lagaákvæði, regla eða framkvæmd, kemur hlutfallslega verr við annað kynið og leiðir til þess að það kyn fái al- mennt ekki notið þeirra réttinda sem lagaákvæðið, reglan eða framkvæmdin tekur til. Ef tilgangur ákvæðisins, viðmiðsins eða framkvæmdarinnar er ekki réttlætt á hlutlægan hátt og markmiðið telst ekki viðeigandi og nauðsynlegt, þá er um óbeina mismunun að ræða. Óbein mismunun hefur verið mikið til um- fjöllunar og skoðunar innan Evrópusambandsins. Nefna má að hjá Evrópu- dómstólnum í Lúxemborg hafa gengið nokkrir dómar þar sem viðurkennt er að óbein mismunun gagnvart konum er ólögmæt.9 8 The United Nations and the Advancement of Women. UN 1995. 9 í tillögu að tilskipun sem til umfjöllunar er innan ESB er lagt til að hugtakið verði skilgreint svo að óbein mismunun teljist vera til staðar þegar hlutlaust ákvæði, viðmið eða framkvæmd kemur hlutfallslega verr við annað kynið, einkum að því er varðar hjúskapar- og fjölskyldustöðu, svo fremi sem tilgangur ákvæðisins, viðmiðsins eða framkvæmdar er réttlætt á hlutlægan hátt og mark- miðið er viðeigandi og nauðsynlegt. Sjá Com 96/340 final. 13

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.