Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.02.1998, Qupperneq 27

Tímarit lögfræðinga - 01.02.1998, Qupperneq 27
laginu og fjölskyldunni til að jafna stöðu kynjanna. Allt eru þetta ágætar leið- beiningar fyrir þau sem fást við lagatúlkun á þessu sviði. I 1. gr. samningsins er hugtakið mismunun gagnvart konum skilgreint eins og fram kemur hér að framan og hlýtur sú skilgreining að vera grundvallaratriði við túlkun samningsins. I 2. gr. samningsins segir að ríkin skuli koma á laga- vemd á réttindum kvenna á gmndvelli jafnréttis við karla og tryggja fyrir lög- bæram dómstólum landsins og hjá öðmm opinberum stofnunum raunverulega vemd til handa konum gegn hvers konar misrétti. Þessi grein er afar mikilvæg þegar fjallað er um lagatúlkun. Hún leggur þær skyldur á dómstóla og stjóm- sýsluhafa í úrskurðum sínum að veita konum, ekki aðeins formlega vemd, held- ur raunverulega vemd gegn misrétti. Þetta þýðir m.a. að dómarar og aðrir úr- skurðaraðilar geta ekki látið sér nægja að horfa til þess hvort lagatexti út af fyrir sig mismuni kynjunum heldur verður að horfa á raunveruleg áhrif laganna, þ.e.a.s. hvort lögin í reynd mismuni kynjunum eða skerði að öðru leyti réttindi kvenna samkvæmt samningnum. Við það mat er margt sem nauðsynlegt er að hafa í huga. I fyrsta lagi verður að horfa til þess að lengst af hefur rétturinn verið mótaður af körlum með karla í huga. Þeir sem sett hafa lögin og síðan túlkað þau í áranna rás hafa fyrst og fremst verið karlar. Þeirra afstaða hlýtur að mörgu leyti að ráðast af þeirri reynslu og þeim viðhorfum sem þeir hafa aflað sér í lífinu sem karlar en sú reynsla hefur lengst af verið önnur en kvenna. Við lifum í samfélagi þar sem konur og karlar af ýmsum orsökum hafa farið mismunandi leiðir í lífinu. Af því leiðir að lífsskilyrði kynjanna eru mismunandi svo og þarfimar og möguleikamir. Því snerta lög og réttur konur og karla oft á tíðum með mismunandi hætti. Þess vegna er ekki nægjanlegt þegar túlka á réttinn að túlka lagabókstafinn eingöngu með hefðbundnum lögskýringaraðferðum. Nauðsynlegt er að dómstólar og aðrir úrskurðaraðilar hafi innsýn í áhrif laga og þar með túlkunar á þá einstaklinga sem hlut eiga að máli hverju sinni. Þetta þýðir m.a. að vitneskja um raunvemlegt líf kvenna er nauðsynleg forsenda þess að lög verði túlkuð þannig að réttindi kvenna séu virt samkvæmt samningnum. Að baki sérhverri lagasetningu og sérhverri lagatúlkun liggur mat, verð- mætamat þeirra sem lögin setja og þeirra sem þau túlka. Engin ástæða er til þess að ætla að dómarar eða aðrir þeir sem við lögin fást mismuni kynjunum vísvit- andi í túlkunum sínum. En séu þeir ekki meðvitaðir um mismunandi áhrif laga og lagatúlkunar á hina ýmsu hópa er hætt við að jafnrétti fyrir lögum verði ekki í reynd. Til gamans má nefna frægt orðatiltæki úr frönskum rétti sem sýnir vel afstæði hugtaksins „jafnræði fyrir lögum“: „í Frakklandi era allir jafnir fyrir lögunum, þannig gilda lögin um bann við því að sofa undir brúm jafnt fyrir ríka og fátæka!“. 4.6 Kvennasamningurinn og íslenskur réttur Ekki hefur mikið reynt á kvennasamninginn í íslenskum rétti. I þeim dóms- málum hér á landi sem fjallað hafa um jafnrétti kynjanna verður ekki séð að kvennasamningurinn hafi verið til umfjöllunar og svo virðist sem dómarar og 21
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.