Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.02.1998, Qupperneq 68

Tímarit lögfræðinga - 01.02.1998, Qupperneq 68
Aðalkostir þess að beita DNA-rannsóknum við úrlausnir dómsmála eru tveir. I fyrsta lagi eru niðurstöður rannsóknanna taldar öruggar og í öðru lagi er unnt að beita slíkum rannsóknum þótt aðeins sé fyrir hendi lítið magn af sýni. Ókost- urinn er hins vegar sá að rannsóknimar geta tekið of langan tíma. Nýlegar að- ferðir hafa þó leitt til þess að úrlausnum er unnt að hraða. Þannig getur rann- sókn tekið aðeins einn til tvo daga í stað þriggja vikna með eldri aðferð.6 DNA-rannsóknir fara þannig fram að tekin era ákveðin lífssýni sem nota á við rannsóknina. Úr hverju þeirra er erfðaefnið DNA einangrað en það er gert með því að nota ákveðna búta úr litningum, svokallaða DNA-búta. Bútamir einkennast af nokkurs konar mynstri sem greina má með rafdráttarhlaupi en það er hlaup sem rafstraumi er hleypt á. Við það ferðast DNA-bútamir eftir stærð sinni og raðast í mynstur. Mynstrin era sett á röntgenfilmu en þau koma út á líkan hátt og strikamerki sem sett eru á vörar í verslunum. Úr merkjunum má lesa þau einkenni sem hver einstaklingur hefur og era sérkennandi fyrir hann. DNA-erfðaefnið er ævinlega í pörum í frumunni, helmingur frá föður og helmingur frá móður. Við skoðun sést að pörin eru ólík, ákveðin einkenni fylgja móðurlitningum og ákveðin einkenni föðurlitningum.7 Þau einkenni sem koma fram á sitt hvora litningapari era oft nefnd samsætur eða erfðasamsætur. Þegar DNA-erfðaefnið hefur verið einangrað eru erfðamörkin8 greind. Þau eru síðan borin saman, þ.e. þau erfðamörk sem greind hafa verið hjá einstakl- ingnum og þau erfðamörk sem koma fram í sýninu sem rannsóknin beinist að. Þannig er unnt að sjá hvort DNA-erfðaefnið sem einangrað hefur verið úr báð- um sýnum er úr sama einstaklingi eða úr mismunandi einstaklingum. Ef fram kemur sama mynstur hefur rannsóknin leitt í ljós að viðkomandi sýni samræm- ist því að vera úr þessum tiltekna einstaklingi. Einnig er hægt að sjá með sam- anburði á erfðaeinkennum sem fram koma hjá bami og foreldrum þess hver þau DNA-einkenni eru sem bamið hefur erft frá föður og hver frá móður. Forsenda fyrir þessum greiningum er sú að DNA-erfðaefnið er nákvæmlega eins uppbyggt í öllum framum sama einstaklings en uppbygging þess er önnur í öllum öðrum einstaklingum. Einstaklingar sem eru mjög skyldir geta þó haft líka DNA-uppbyggingu, þ.e.a.s. þeir geta haft einhverjar sömu samsætur, en þær era aldrei allar eins. Aðeins ef um er að ræða eineggja tvíbura geta allar samsætur þeirra verið eins.9 Vegna þess að einstaklingur getur þó haft einhverja sömu DNA-uppbyggingu og ótilgreindir aðrir einstaklingar er nauðsynlegt að mæla nokkur erfðamörk.10 Við venjulega DNA-rannsókn er þó aðeins mældur 6 Sbr. Garde bls. 4. 7 „Sekur eða saklaus? DNA-fingrafarið“. Sæmundur á Selnum bls. 39-40. 8 „Erfðamark er prótein eða erfðaefni sem gefa upplýsingar um arfgerð einstaklings". Sigurður Ingvarsson o.fl. bls. 126. 9 Þetta kemur t.d. fram hjá Garde á bls. 3 og hjá Neufeld o.fl. á bls. 22 en þar segir: „Certainly the underlying theory-that no two people, except for identical twins, have the identical DNA - is unquestioned". 101 álitsgerðum er stundum talað um að mæla nokkur erfðakerfi. 62
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.