Tímarit lögfræðinga - 01.02.1998, Page 72

þó ekki slegið föstu nema um hafi verið að ræða endurtekna rannsókn með lífs-
sýnum úr sama einstaklingi eða sömu einstaklingum og voru mæld í fyrri rann-
sókn.
Ekki verða rakin fleiri dæmi að sinni um vandamál sem geta komið upp
varðandi notkun DNA-rannsókna í dómsmálum enda ekki ætlunin að hér komi
fram tæmandi talning á þeim. I stuttu máli má þó segja að helstu vandamál
komi upp í fyrsta lagi ef lífssýni eru ónothæf til DNA-greininga, í öðru lagi ef
ekki hefur verið beitt réttum aðferðum við meðferð sýna og DNA-greiningu á
þeim og í þriðja lagi ef hætta er á því að annar einstaklingur en sá sem rannsókn
sætir hafi sömu erfðaeinkenni og þau sem notuð voru við greininguna. Sum
þessara vandamála eru tæknilegs eðlis og í raun langt fyrir utan svið lögfræð-
innar. Umfjöllun um þau á þess vegna ekki heima í tímaritsgrein sem þessari.
Hins vegar hefur verið bent á nokkur augljós vandamál sem þessum rannsókn-
um tengjast og hvers vegna niðurstöður þeirra geta verið ónothæfar sem sönn-
unargögn um málsatvik sem lögð verða til grundvallar í dómsúrlausnum.
4. DÓMUR HÆSTARÉTTAR FRÁ 1. FEBRÚAR 1996 í MÁLI
NR. 24/199615
í máli þessu var sakbomingurinn ákærður fyrir að hafa tiltekna nótt þröngvað
konu til holdlegs samræðis. Niðurstaða héraðsdómsins var sú að ekki þætti var-
hugavert að telja sannað að ákærði hefði framið brotið. I röksemdum dómsins
fyrir niðurstöðunni kemur fram að áverkar á konunni samkvæmt læknisvottorði
styddu framburð hennar um að kynmökin hafi verið gegn vilja hennar og að
ákærði hafi beitt hana harðræði. Fleiri atriði studdu einnig framburð konunnar
að mati héraðsdóms. Þá er þess einnig getið í niðurstöðum dómsins að konan
hafi afhent lögreglumönnum sem komu á staðinn smokk sem hún kvaðst hafa
fundið á gólfinu þar sem brotið var framið. Niðurstaða úr DNA-rannsókn sem
fram fór af þessu tilefni á frumulíffræðideild Rannsóknarstofu Háskólans í
meinafræði hafi sýnt að yfirgnæfandi líkur væru á því að sæði það sem greindist
í smokknum hafi verið úr ákærða.
Þegar málið kom til meðferðar fyrir Hæstarétti höfðu borist niðurstöður úr
DNA-rannsókn sem fram fór í Rettsmedisinsk Institutt í Osló en þær lágu ekki
fyrir þegar héraðsdómurinn gekk. í dómi Hæstaréttar er bein tilvitnun í bréf
Rannsóknarstofu Háskólans í meinafræði sem fjallar um niðurstöður norsku
rannsóknarinnar. Þar kemur fram að sýni sem tekið var frá ytra byrði smokks
samrýmdist því að vera komið frá kæranda en sæði sem fannst inni í smokknum
gæti ekki samrýmst því að stafa frá ákærða. Rannsóknin hafi verið endurtekin
til sannprófunar á niðurstöðum en nýtt blóðsýni úr ákærða hafði verið sent
rannsóknarstofunni af því tilefni. Ennfremur kemur fram að ekki breytti það
þeirri niðurstöðu um útilokun ákærða frá því að eiga sæðið sem fannst í
15 Dómurinn er í dómasafni Hæstaréttar 1996, bls. 350.
66