Tímarit lögfræðinga - 01.10.2001, Síða 17

breytni33 frá 1992 en hver samningsaðili skal „koma á viðeigandi starfsaðferð-
um sem krefjast mats á umhverfisáhrifum áætlaðra framkvæmda hans sem lík-
legar eru til að hafa veruleg, skaðleg áhrif á líffræðilega fjölbreytni í því skyni
að forðast eða draga sem mest úr slíkum áhrifum og, þar sem við á, taka tillit
til þátttöku almennings í slíkum starfsaðferðum“,34 og samkvæmt b lið sömu
greinar skal hver samningsaðili „gera viðeigandi ráðstafanir til að sjá um að
viðeigandi tillit verði tekið til afleiðinga áætlana og stefnumála á umhverfið,
sem líkleg eru til að hafa veruleg skaðleg áhrif á líffræðilega fjölbreytni“,35 sjá
auglýsingu nr. 11/1995 í C-deild Stjórnartíðinda.
Loks verður úthafsveiðisamningurinn frá 1995 nefndur.361 d lið 5. gr. samn-
ingsins segir: ,,d) meta áhrif veiða, annarrar starfsemi manna og umhverfisþátta
á sóknarstofna og á tegundir er tilheyra sama vistkerfi eða eru tengdar eða háðar
þeim“,37 sjá nánar auglýsingu nr. 8/1997 í C-deild Stjórnartíðinda.
Skylda til þess að meta umhverfisáhrif framkvæmda sem að fyrra bragði eru
taldar líklegar til þess að hafa í för með sér umtalsverð áhrif á umhverfið, og
eftir atvikum stefnumarkandi áætlana, er vafalaust meginregla í alþjóðlegum
umhverfisrétti. Slíka skyldu er að finna í flestum nýlegum alþjóðlegum samn-
ingum sem fjalla um umhverfismál, sbr. ofangreinda umfjöllun. Jafnframt hefur
verið fjallað um mat á umhverfisáhrifum í dómum Alþjóðadómstólsins í Haag,
sbr. kjamorkumálið frá 1995, Nýja Sjáland gegn Frakklandi.38 Þessu máli var
vísað frá dómstólnum án þess að fjallað væri um efnisatriði þess. Hins vegar er
að finna ítarlegan rökstuðning fyrir gagnstæðri niðurstöðu í tveimur sératkvæð-
um, þeirra Palmers og Weeramantrys. I málinu hélt Nýja Sjáland því fram að
Frakklandi bæri skylda til þess að sýna fram á með mati á umhverftsáhrifum að
kjarnorkutilraunir þeirra neðansjávar í Suður-Kyrrahafi myndu ekki hafa í för
með geislavirkni sem gæti skaðað lífríki hafsins og þar með skert réttindi Nýja
Sjálands og annarra ríkja í samræmi við alþjóðarétt. Jafnframt lagði Nýja Sjá-
land áherslu á að mat á umhverfisáhrifum yrði undanfari framkvæmda svo að
33 Á ensku: Convention on Biological Diversity.
34 „Each Contracting Party ... shall: (a) Introduce appropriate procedures requiring environmental
impact assessment of its proposed projects that are likely to have significant adverse effects on
biological diversity with a view to avoiding or minimizing such effects and, where appropriate,
allow for public participation in such procedures“. Sjá einnig athugasemd við þýðingu í nmgr. 29.
35 „Each Contracting Party ... shall: (b) Introduce appropriate arrangements to ensure that the
environmental consequences of its programmes and policies that are likely to have significant
adverse impacts on biological diversity are duly taken into account". Sjá athugasemd við þýðingu
í nmgr. 29.
36 Agreement for the Implementation of the Provisions of the United Nations Convention of the
Law of the Sea of 10 December 1982, Relating to the Conservation and Management of Straddling
Fish Stocks and Highly Migratory Fish Stocks.
37 „(d) assess the impacts of fishing, other human activities and environmental factors on target
stocks and species belonging to the same ecosystem or associated with or dependent upon the target
stocks;...“
38 Dómar Alþjóðadómstólsins í Haag (ICJ Reports) 1995, bis. 288.
165