Búnaðarrit - 01.12.1919, Blaðsíða 11

BÚNAÐARRIT
233
Rúsagerö. Gistihúsið á Gol var gott sýnishorn af
húsagerðinni 1 dalnum. Allir veggir voru hlaðnir úr
tegidum trjábolum, um 10" gildum, og mosi eða strý
lagt á milli til þjettingar. Stóðu trjábolirnir berir og
óþiijaðir, bæði utan og innan, og víða rifnaðir t.il muna
innanhúss af þurkunum, en þó fer slík bygging vel og
er hin myndarlegasta. Er þetta fornt byggingarlag á
timburhúsum, sama gerðin og tíðkaðist fyrir þúsund ár-
um. Ef viðurinn var valinn, gátu slík hús enst öldum
saman. Og sjeð hefi jeg eitt (í Kristjaníu), sem var
orðið fullra 700 ára, og var þó hið stæðilegasta. Þessi
„stokka“hús eru bæði hlý og traust, geta ekki gisnað,
því veggir síga það sem rýrnuninni nemur, en ærið efni
fer í þau, enda fátíð nema í skógarlöndum. Flest hús á
bændabýlunum voru með þessari gerð, en þó voru nýjar
hlöður viða úr borðum á grind. Viðurinn er farinn að
verða ofdýr, jafnvel í norsku sveitunum. Stærð húsa var
víðast hvar mjög rífleg. Hefir sá siður haldist frá fyrri
tímum, er ekki þurfti að spara byggingarefnið. Verð
húsanna má nokkuð marka af því, að all-reisulegt hús
í Gol, sem vel hefði mátt uægja 2 fjölskyldum, var talið
að myndi kosta um 12,000 kr., eins og nú stæði. Það
þætti ódýrt í Reykjavík.
Skipulag sveitábœja var mjög hið sáma í öllum Hall-
ingdal ofanverðum. Sex eða sjö misjafnlega stórum hús-
um, og sumum tvílyftum, var óreglulega skipað kringum
hlað eða garð (sem þar í landi er kallað ,,tún“), en
nokkur bil milli allra húsanna, svo minni hætta stafi af
eldi. Verður skipulagið ekki vel skýrt. nema með mynd-
urn, en gera skal jeg þó tilraun til að lýsa einuin bæ
skámt, frá Gol, sem jeg athugaði nánar.
Öbru megin hiaðsins stóðu 3 hús í röð og lítil bil á
milli. Mest þeirra var íbúðarhúsið, á að giska 12X22
álnir á lengd, einlyft með lágu „porti“. Hin húsin voru
lítil, tvílyft „stokka“búr, líklega 8—10 álnir á hvern veg.
Hinumegin hlaðsins var allmikið hús. Var þar skemma,