Dvöl - 01.09.1944, Blaðsíða 10

152
DVÖL
ferjur og fluttu vörur milli þorp-
anna. Nú var allt svo hljótt og
eyðilegt, aðeins ein björk, grönn
og limlítil, stóð eftir af birkilund-
inum og á ánni syntu aðeins endur
og gæsir og fáum kom til hugar,
að þar hefði nokkru sinni verið
siglt bátum. Gæsirnar voru jafn-
vel orðnar færri en áður. Jakov
lokaði augunum og sá í huganum
stóra hópa af hvítum gæsum mæt-
ast yfir ánni.
Undrandi velti hann þeirri spurn-
ingu fyrir sér, hvernig á því stæði,
að síðustu 40 eða 50 árin hafði
hann aldrei komið niður að ánni,
eða hafði hann ef til vill komið
þar, án þess að sjá og skynja feg-
urð láðs og lagar? Áin var þó eng-
inn smálækur. Hér væri hægt að
stunda fiskveiðar og selja veiðina
kaupmönnum, embættismönnum
og veitingamanninum á járnbraut-
arstöðinni og leggja svo peningana
í banka. Það væri líka hægt að
sigla smábát miili bæjanna og’
leika á fiðlu fyrir fólkið og hljóta
peninga að launum; fólk af öllum
stéttum hefði viljað hlusta. Svo
var líka hægt að reyna með flutn-
ingaprammana aftur — það var
þó alltaf betra heldur en að smíða
iíkkistur. Enn fremur mátti ala
upp gæsir. lóga þeim á veturna og
selja þær til Moskvu, dúninn ein-
an kynni hann að geta selt á tíu
rúblur. En tækifærið var gengið
úr greipum, hann hafði ekki fram-
kvæmt neitt af þessu. Þvílíkt tjón!
Ó, þvílíkt tjón! Og ef hann hefði
nú annað þessu öllu í senn, veitt
fisk og leikið á fiðlu, rekið dráttar-
ferju og lógað gæsum — hvílíkra
tekna hefði hann þá getað aflað
sér. En ekkert af þessu hafði gerzt,
ekki einu sinni í draumi. Ævin var
senn á enda, gagnslaus og gleði-
snauð, allt var tapað, lífið ekki
lengur túskildings virði. Það var
einskis að vænta af framtíðinni,
og væri litið til baka blasti þar alls
staðar við augum tap, svo hræði-
legt tap, að manni hraus hugur
við. Hvers vegna varð ekki lifaö
án þessara sífelldu tapa? Hvers
vegna er búið að fella furu og birki-
skóginn? Hvers vegna gera menn-
irnir alltaf það, sem þeir hefðu átt
að láta ógert? Hvers vegna hafði
Jakov skammast, nöldrað, haft í
hótunum og misboðið konunni
sinni allt sitt líf? Og hvers vegna
hafði hann bæði hrætt og móðgað
Gyðinginn nú fyrir skemmstu?
Hvers vegna yfirleitt gera mennirn-
ir lífið svo erfitt hverjir öðrum?
Þvílíkt tjón, sem af þessu hlýzt!
Ef rutt væri úr leið hatrinu og ill-
girninni, mundu mennirnir vinna
hverjir öðrum til gagns og far-
sældar.
Um kvöldið og nóttina fannst
honum hann sjá litla barnið, píl-
viðartréð, fiska, plokkaðar gæsir
og Mörfu, sem líktist hungruðum
fugli á vangann, og vesældarlegt
og fölt andlit Gyðingsins — og svo
var hann umkringdur af einhverj-