Uppeldi og menntun - 01.01.2008, Blaðsíða 55

55
JÓNA GUÐBJÖRG TORFADÓTTIR, hAFDÍS INGvARSDÓTTIR
nemenda lágu fyrir kom í ljós að vert væri að hafa þau til hliðsjónar í rannsókninni.
2) Hvað einkennir góð samskipti milli kennara og nemenda? / Hvað einkennir vond
samskipti milli kennara og nemenda? (12. janúar). Í ljósi svara við þessum spurning-
um um góð og vond samskipti voru næstu spurningar lagðar fyrir bekkinn til þess
að fá fram skýrari og ítarlegri svör nemenda. 3) Hvað merkir virðing? Taktu dæmi. /
Hvernig finnst þér virðing / virðingarleysi birtast þér í kennslu? / Hvaða áhrif telur
þú að virðing / virðingarleysi hafi á nám þitt og námsáhuga? (2. febrúar). og loks: 4)
Hvaða ráð gætir þú gefið mér til þess að bæta samskipti mín við þig / nemendur? (6.
apríl).
Jóna hafði eignast bandamann á þessum tíma, sem var í hópi samkennara hennar
sem var einnig að vinna að starfendarannsókn. Hún tók viðtal við bandamanninn eftir
að hann hafði fylgst með samskiptum hennar við þátttakendur rannsóknarinnar eina
kennslustund, þann 18. október, og hann greindi henni frá því hvernig þessi samskipti
komu honum fyrir sjónir.
Þegar gögnin lágu fyrir og skráningu þeirra var lokið voru þau innihaldsgreind og
lykluð (Patton, 1990), þ.e. strikað var undir öll orð og orðasambönd sem voru álitin
mikilvæg og hjálpleg til þess að draga fram þau meginþemu sem gögnin höfðu að
geyma. Þá tók við ígrundun og allar hugleiðingar og hugmyndir sem vöknuðu sam-
fara lestrinum voru skráðar niður til að koma auga á mynstur og tengsl á milli þema
í gögnunum, og þessu jafnframt til að sjá hvað stríddi gegn því mynstri (Bogdan og
Biklen, 2003). Þemu sem upp komu í greiningunni voru óvænt atvik, virðing og virðing-
arleysi, óöryggi og regludýrkun. Dagbókarfærslur Jónu vógu hvað þyngst í þeirri sjálfs-
skoðun og ígrundun sem þurfti til að hún gæti gert starfendarannsóknina. Það getur
verið erfiðleikum bundið að skoða sjálfan sig gagnrýnum augum og því reyndust við-
talið við bandamanninn og svör nemenda við spurningunum þeim mun mikilvægari
viðbót við rannsóknargögnin og gegndu hlutverki margprófunar. Þegar greining lá
fyrir gat Jóna borið saman upplifun og viðhorf nemenda við sína eigin og um leið fékk
hún annað sjónarhorn á samskipti þeirra. Hér á eftir fylgir frásögnin af samskiptum
Jónu við nemendur þar sem óvænt atvik mynda leiðarstef í frásögninni. vegna eðlis
starfendarannsóknar verður frásögnin eftirleiðis í fyrstu persónu og nýliðinn, Jóna,
fær orðið.
Sagan
fyrstu vikurnar í kennslunni liðu nokkuð tíðindalitlar. Mér fannst þó býsna margt að
huga að, bæði í kennslu og við undirbúning hennar. Ég eyddi löngum stundum í að
reyna að smíða skemmtileg og áhugaverð verkefni fyrir nemendur sem væru jafn-
framt sniðin að þeim tíma sem kennslustundin leyfði. Í kennslunni leitaðist ég við
að ná til nemenda og held að það hafi oftar en ekki tekist heldur óhönduglega. Ég
fann fyrir töluverðu óöryggi og einbeitti mér e.t.v. þess vegna meira að því að koma
námsefninu til skila á viðunandi hátt. Ég varð sumsé fljótt afar upptekin af því að
fræða nemendur og komast yfir námsefnið og við það féllu samskiptin í skuggann.
Ég gerði mér far um að kunna námsefnið vel og búa mig undir að geta svarað öllum
spurningum nemenda sem að því sneru. Ég gat vissulega undirbúið námsefnið vel og