Uppeldi og menntun - 01.01.2008, Blaðsíða 22

KENNARAMENNTUN Á T ÍMAMÓTUM – FRÁ JAÐR I AÐ M IÐ JU
22
ismenntunin, efri lög samfélagsins, borgara- og embættismannastéttin. Kannski er
táknrænt að kennaramenntunin er að fara inn í höfuðvígi elítuviðhorfanna 100 árum
eftir að Kennaraskóli Íslands var stofnaður.
Sameining Kennaraháskóla Íslands og Háskóla Íslands
Þú varst baráttumaður fyrir sameiningu skólanna. Hvernig bar hana að?
Að hluta til er þarna um að ræða gamlar hugmyndir. Helgi Skúli Kjartansson hefur
fjallað um hugmyndir sem voru uppi fyrir stríð, eða 1937, um að Háskóli Íslands yrði
miklu virkari í kennaramenntun1. Í fræðslulögunum 1946 var líka gert ráð fyrir að
Háskólinn stofnaði til kennaranáms eða framhaldsnáms fyrir kennara en þetta varð
ekki að neinu og ég held að það hafi verið stúdentsprófið sem þvældist fyrir. Háskóli
Íslands hélt afskaplega fast í það að engir ættu þangað erindi nema þeir hefðu stúd-
entspróf.
Þegar Jónas Pálsson var að impra á sameiningu skólanna fyrir meira en 20 árum
var ég henni mótfallinn vegna þess að ég taldi að við værum ekki nógu sterk og öflug.
Sjálfsmynd okkar væri ekki nógu örugg og ekki heldur ímynd samfélagsins af okkur,
þannig að við gætum sameinast Háskóla Íslands á jafnréttisgrundvelli. Undanfarna
áratugi hefur mikil uppbygging átt sér stað í Kennaraháskóla Íslands. Áðurnefnd
sameining skólanna fjögurra fyrir tíu árum var hluti af uppbyggingunni, framhalds-
nám og rannsóknir hafa verið í mikilli sókn, útskrifaðir hafa verið liðlega 150 meist-
arar og nú í vor þrír doktorar. Ég álít að við séum tilbúin núna eftir að hafa velt þessu
fyrir mér síðustu 25–30 árin. Ég hef átt því láni að fagna að eiga marga góða samstarfs-
menn sem ég hef getað rætt þessi mál við og bollalagt um framtíðina. Einn maður
sker sig þó úr, en það er Börkur Hansen. Hans fræðilega sýn á stofnanabreytingar og
stofnanamenningu hefur verið mér mikil stoð. Hann er minn traustasti bakhjarl, að
öðrum ólöstuðum.
Þegar ég hafði verið rektor í tvö eða þrjú ár hittumst við Páll Skúlason, rektor Há-
skóla Íslands, og ég kynnti honum hugmyndir mínar um að auka samstarf milli skól-
anna. Páll var sammála mér um að það gæti verið æskilegt og við fengum utanaðkom-
andi mann frá ráðgjafarfyrirtæki til að vera í forsvari fyrir nefnd sem gaf út skýrslu
með grunnhugmyndum um sameiningu skólanna. Páll átti stutt eftir af rektorstíð
sinni og það var ekki fyrr en Kristín Ingólfsdóttir var orðin rektor að Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir ráðherra ýtti málinu af stað. Ég hafði í nokkrum ræðum reifað hug-
myndir mínar um sameiningu þannig að afstaða mín var ljós. Þorgerður Katrín kann-
aði hug Kristínar til sameiningar og skipaði síðan starfshóp undir stjórn Guðmundar
Árnasonar ráðuneytisstjóra sem átti að kanna „fýsileika“ þess að sameina skólana.
Þannig rúllaði boltinn af stað.
Auðvitað voru menn sammála eða ósammála sameiningu á ólíkum forsendum.
Sjálfsagt hafa ýmsir talið að sameining styrkti kennaramenntun vegna þess að hún
1 Helgi Skúli Kjartansson (2008). verkaskipting háskóla og kennaraskóla og kennaramenntun fyrir
gagnfræðastigið. Erindi flutt á ráðstefnu fUM, félags um menntarannsóknir, Kennaramenntun í
100 ár – Nám og lýðræði á 21. öldinni, Kennaraháskóla Íslands 23. febrúar.