Uppeldi og menntun - 01.01.2008, Blaðsíða 20

KENNARAMENNTUN Á T ÍMAMÓTUM – FRÁ JAÐR I AÐ M IÐ JU
20
ég var að byrja að kenna fyrir nærri 45 árum man ég eftir kennurum sem urðu miður
sín ef þeir voru spurðir spurninga inni í bekk sem þeir gátu ekki svarað. Þeir gátu ekki
einu sinni sagt að þeir skyldu fletta þessu upp og koma með svarið á morgun.
Þegar ég lít til baka finnst mér hafa orðið ótrúleg breyting um mína daga á menntun
og menntunarmöguleikum. Þegar ég er að vaxa úr grasi er stór hluti þjóðarinnar til-
tölulega stutt í skóla, en núna eru nánast öll börn í leikskóla frá eins eða tveggja ára
aldri, síðan tíu ár í grunnskóla og stór hluti fer í framhaldsskóla og háskóla. Reyndar
hef ég lengi verið þeirrar skoðunar að það eigi að lengja grunnskólann og tvö fyrstu
árin í framhaldsskóla eigi að verða hluti af almennu námi í grunnskólanum. Ég tel að
kerfi Bandaríkjamanna, sem gerir ráð fyrir að allir séu í tólf ár í skóla, sé heppilegt. Þá
er verið að tala um breiðan skóla með mörgum möguleikum. Evrópska kerfið, þar sem
börn voru greind í sundur við ellefu ára aldur og fóru inn á brautir sem voru blindgöt-
ur, tel ég að henti ekki viðkvæmum og óráðnum unglingum. Ég hef líka verið mikill
andstæðingur þess að skilja á milli bóknáms og verknáms. Mér er í minni allur dans-
inn kringum landsprófið þegar ég var ungur. Einhvern tíma hafði ég á orði að það
besta sem hægt væri að gera fyrir íslenskt skólakerfi væri að leggja niður stúdents-
prófið til að draga úr þessari óhemju dýrkun á bóknámi, sem er meiri hér en í lönd-
unum í kringum okkur. Ég held að Broddi hafi kennt mér hve verkið er mikilvægt.
við þurfum að efla verk- og listgreinar inni í almennri menntun og ég legg áherslu á
almenna menntun, því að ég er ekki að tala um menntun til að búa til frægt listafólk.
Á nýliðnu norrænu kennaraþingi um kennaramenntun var talsvert fjallað um flutning kenn-
aramenntunar úr háskólunum og út á vettvanginn. Hvað viltu segja um þær hugmyndir?
Þetta var áhugaverð umræða um gamalt viðfangsefni, spurninguna um tengsl
fræða og starfs. Ég gleðst yfir því ef leik-, grunn- og framhaldsskólar verða gerðir
samábyrgir okkur í kennaramenntuninni, en þeir mega ekki taka algjörlega við henni
frekar en að við megum byggja upp einhvern fílabeinsturn sem ekki er í tengslum við
veruleikann úti í skólunum. Ég held að það sé stórhættulegt ef öll kennaramenntunin
fer út á vettvanginn og námið verður eins konar lærlingsnám. vanti fræðikenning-
arnar eru líkur til þess að neminn læri bara að gera eins og forverarnir, hann falli inn
í menningu viðkomandi skóla og taki hana upp. Hvar er þá hið gagnrýna sjónarhorn
sem er rótin að breytingum og áframhaldandi þróun?
Ég álít að það sé afar mikilvægt að kennaramenntunin sé inni í háskólunum, þar
sé fjallað gagnrýnið um starf kennarans og það sett í samhengi við bæði þroska barna
og unglinga og félagslega þætti og hvernig skólinn og menntun er hluti af samfélagi
og hefur verið það um aldir. Ég tel að í Englandi hafi verið farið fulllangt í því að færa
kennaramenntunina út í skólana. Þetta gerðist á tímum hægri stjórnarinnar sem taldi
að í háskólunum væri fólk alið upp í vinstri pólitík. Ef til vill var kennaramenntunin
komin í fílabeinsturn í háskólunum og því var sveiflan of langt til baka. Þetta gerðist
ekki í Skotlandi eða Wales og ég álít að Skotar séu með betri kennaramenntun með
virkari og eðlilegri tengslum við skólana.