Uppeldi og menntun - 01.01.2008, Blaðsíða 79

79
vALGERÐUR MAGNÚSDÓTTIR, ANNA ÞÓRA BALDURSDÓTTIR
Tafla 5 – Samband faglegs sjálfstrausts og kulnunar við vinnustaðarþætti.
Faglegt sjálfstraust Kulnun
Bekkjar- Kennsla Hvatning Tilfinninga- Hlut- Starfs-
stjórnun þrot gerving árangur
Vinnustaðarþættir
• Spurningalisti Rizzo o.fl.
Hlutverkaskírleiki –,313** –,226** –,252** ,192** ,177** ,173**
Hlutverkaárekstur –,298** –,193**
• vinnuskilyrði –
spurn. rannsakenda
fjarlæg skilyrði –,181* –,297** –,316** ,275** ,283** –,218**
Hvatning til kennara –,242** –,230** –,199** ,297** –,179*
faglegur aðbúnaður
skólans –,234**
Þættir í kennarastarfinu –,349** –,385** –,309** ,170* –,287**
• Heilsufarsþættir Leiter og
Maslach
vinnuálag –,309*
Umbun ,165* ,290**
Starfssamfélag –,208** ,186* ,213**
Gildismat –,220** –,213** ,193* ,225** –,190*
verkstjórn ,173*
Samskipti ,198* ,233**
Samstaða hópsins ,230** ,196*
Pearson fylgni, ** p<0,01 * p<0,05
Allir þrír undirþættir bæði faglegs sjálfstrausts og kulnunar hafa fylgni við hlutverka-
skýrleika, þ.e. hversu skýrt kennarinn telur þau hlutverk vera skilgreind sem honum
ber að sinna, (tafla 5), og sterkast er sambandið við bekkjarstjórnun. Því virðist vera
orsakasamband þar á milli á þann veg að því skýrara sem kennarinn upplifir hlut-
verk sitt því sterkara er faglegt sjálfstraust hans og þeim mun minna finnur hann til
kulnunar. orsakasambandið getur reyndar einnig verið á þann veg að því sterkara
sem faglegt sjálfstraust kennarans er þeim mun minna máli skiptir það hann hvort
hlutverk hans sem kennara eru að öllu leyti skýr. Um hlutverkaárekstra gegnir öðru
máli, því þeir hafa aðeins fylgni við tvo undirþætti kulnunar og engan þátt faglegs
sjálfstrausts. Þannig er ekki að sjá að árekstrar milli mismunandi hlutverka í starfinu
hafi áhrif á faglegt sjálfstraust eða kulnun hjá þátttakendum. Hvað eigin spurningar
rannsakenda varðar reynist fjarlæg skilyrði hafa fylgni við alla undirþætti faglegs sjálfs-
trausts og alla undirþætti kulnunar. Það gefur tilefni til að draga þá ályktun að því
betur sem kennurum finnst aðalnámskrá styðja við starfið og virðing ríkja í þjóðfélag-
inu fyrir kennarastarfinu þeim mun meira sé faglegt sjálfstraust þeirra og þeim mun
minna finni þeir til kulnunar. Hvatning til kennara sýnir fylgni við alla undirþætti
faglegs sjálfstrausts, bekkjarstjórnun, kennslu og hvatningu, og tvo undirþætti kulnunar,
hlutgervingu og starfsárangur. Þar má því draga þá ályktun að hvatning, stuðningur og
hrós frá skólastjórnendum ásamt stuðningi og hrósi frá samkennurum og foreldrum
byggi upp faglegt sjálfstraust kennara og vinni gegn kulnun. Aðbúnaður í viðkomandi