Morgunn - 01.12.1948, Síða 20

166
MORGUNN
spekinnar né trúarlegum heilabrotum. Það voru upprisu-
fyrirbrigðin sjálf, sem sannfærðu mennina, sú staðreynd,
að fjöldi manna hafði séð og talað við hinn upprisna. Að
hann lifði, var þeim þannig þekkingaratriði, en ekki trú-
argrein. Á svo sterkum grunni stóð frumkristnin með
ódauðleikavissu sína, og það var þetta, sem gæddi hana
þeim heimasigrandi krafti, að engin hliðstæð dæmi er
unnt að finna í mannkynssögunni.
En aldirnar liðu. Trúarlærdómarnir héldu innreið sína
í kirkjuna, andinn var slökktur, því að vitnisburður hans
studdi engan veginn ævinlega hinar valdboðnu trúarsetn-
ingar kirkjuhöfðingjanna, lind kraftaverkanna þvarr, trú-
villingabálin loguðu í löndum kaþólskra manna og galdra-
brennurnar í lúterskum löndum. En meðan réttrúnaður-
inn lúterski var að færa mennina í andlega fjötra og hið
kaþólska trúarlíf að drukkna í eintómum helgisiðum og
prjáli, hélt hin vísindalega efnishyggja innreið sína í hugi
vestrænna manna, og þá varð það tízkuatriði að verða
trúlaus maður, annað þótti ekki hugsandi mönnum sam-
boðið. Þessu er snillingurinn séra Matthías Jochumsson
að lýsa, þegar hann segir:
Loks er það eitt, það evangelíum,
er oss býðst hjá tímans vitringum:
trú er hjátrú, heimur töfraspil,
himinn, Guð og sál er ekki til!
Vísindin höfðu eignazt einhvem snefil af þekkingu á mann-
legum líkama, en ekki var við það hikað að byggja á
þeim fátæklegu brotum þá staðhæfing, sem í nafni vís-
indanna var borin fram, að sálin væri ekki til, og allt
það, sem menn hefðu kallað sálarstarfsemi, væri ekki
annað en framkvæmi af frumum og taugastöðvum manns-
heilans. Vísindin höfðu eignazt einhverja yfirborðsþekk'
ingu á stjörnum þeim, sem næstar liggja jörðunni, og Þa
þóttust vitrir menn vita nóg um himininn til þess að fuU"
yrða, að enginn Guð væri þar.