Fréttablaðið - 18.12.2010, Blaðsíða 62

62 18. desember 2010 LAUGARDAGUR
S
extán ára gamall setti
Julian Assange sér
þrjár reglur um inn-
brot sín í tölvukerfi,
sem hann var strax
þá farinn að stunda í
nokkrum mæli; Sú fyrsta var að
valda ekki neinum skemmdum á
þeim tölvukerfum sem brotist var
inn í; önnur var að breyta ekki
neinum upplýsingum í þeim; og
sú þriðja að deila upplýsingunum
með öðrum.
Við þessar reglur virðist hann
hafa haldið sig allar götur síðan.
Vefsíðuna Wikileaks stofn-
aði hann árið 2006 sem vettvang
fyrir uppljóstrara sem vilja eins
og hann draga fram í dagsljósið
gögn sem áttu að fara leynt.
Tilganginn segir hann aldrei
hafa verið þann að valda tjóni.
„Wikileaks hefur starfað í fjög-
ur ár. Allan þennan tíma hefur
engin trúverður ásökun komið
fram, jafnvel ekki frá stofnunum
eins og Pentagon, um að ein ein-
asta manneskja hafi orðið fyrir
skaða vegna starfsemi okkar,“
sagði hann í spjalli á vef breska
dagblaðsins The Guardian í byrj-
un desember.
Linnulausar árásir
Vefsíðan Wikileaks og aðstand-
endur hennar hafa engu að síður
orðið fyrir linnulausum árásum
og stóryrtum ásökunum í hvert
skipti sem þeir hafa birt mikil-
væg gögn sem ekki áttu að þola
dagsljósið.
Bandaríkjastjórn hefur sakað
þá um „árás á gjörvalla heims-
byggðina“, málsmet-
andi stjórnmálamenn
vestra hafa krafist líf-
láts Assange og kredit-
kortafyrirtæki hafa
lokað reik n i ng um
þeirra. Stuðningsmenn
Assange segja ásakan-
ir í Svíþjóð um kyn-
ferðisbrot gegn tveim-
ur konum lið í sömu
ófrægingarherferð,
sem runnin sé undan
rifjum Bandaríkja-
stjórnar.
Innri óánægja
Assange hefur svarað
því til að þegar mikil-
vægum skjölum sé lekið
frá heimildarmönnum
innan bandaríska hers-
ins sé ljóst að innan
hans séu ekki allir sátt-
ir við það sem þar er að
gerast.
Ungur bandarískur
hermaður að nafni
Bradley Manning hefur
undanfarið leikið stórt
hlutverk í sögu Wiki-
leaks. Svo virðist sem
frá honum séu komnar
myndbandsupptökurnar frá Írak
sem birtar voru í vor og einnig
sendiráðsskjölin sem nú er verið
að birta, en þau eru samtals 250
þúsund talsins.
Manning gerði þau mistök
að stæra sig við aðra af verk-
um sínum og situr nú í fangelsi
ákærður fyrir hegðunarbrot.
Hins vegar hefur verið haft
eftir honum að hann
kæri sig kollóttan, þótt
hann þurfi að sitja það
sem eftir er ævinnar í
fangelsi svo fremi sem
myndirnar frá Írak
verði á forsíðum allra
fjölmiðla.
„Ef það er í reynd
svo, eins og Pentagon
fullyrðir, að þessi ungi
hermaður, Bradley
Manning, standi á bak
við sumar uppljóstran-
ir okkar, þá leikur
ekki vafi á því að hann
er hetja sem á sér
engin fordæmi,“ sagði
Assange nú í byrjun
desember.
Siðferðilegt álitamál
Starfsemi Wikileaks
er augljóslega á gráu
svæði mannlegs sið-
ferðis. Þjófnaður á
skjölum er vitaskuld
þjófnaður og birting
stolinna upplýsinga
er engan veginn sjálf-
sögð hegðun í mann-
legu samfélagi.
Á móti kemur að upp-
ljóstranirnar torvelda valdhöfum
að skáka í skjóli leyndar og gerir
þeim erfiðara að haga sér eins
og framferði þeirra komi engum
við.
Ekki er heldur ljóst hvort
Assange og félagar hafi brotið
Svipta valdið leyndarhulunni
Fyrstu gögnin sem birtust á vefsíðu Wikileaks árið 2006 afhjúp-uðu áform sómalska stjórnmálamannsins Sheikh Hassan Dahir
Aways um að láta myrða ráðamenn í landinu. Síðan þá hefur starf-
semin vaxið hratt.
Árið 2007 var birt handbók Bandaríkjahers um meðferð fanga í
fangabúðunum við Guantanamo-flóa á Kúbu, þar sem staðfest var í
fyrsta sinn að meðferðin var ekki í samræmi við alþjóðlegar mann-
úðarreglur.
Þetta sama ár birtust einnig á síðum Wikileaks gögn um fram-
ferði Daniels Arap Moi, forseta Kenía, og fóru í kjölfarið af stað
umræður í landinu um spillingu forsetans.
Árið 2008 birti Wikileaks skrá yfir félaga Breska þjóðernis-
flokksins og sama ár voru birtar upplýsingar úr einkatölvupóst-
fangi Söruh Palin, sem þá barðist fyrir því að verða varaforsetaefni
Repúblikanaflokksins í Bandaríkjunum.
Íslensk skjöl hafa einnig ratað inn á síður Wikileaks. Um mitt síð-
asta ár birtist þar lánabók gamla Kaupþings, þar sem staðfest var
að sumir stærstu eigendur bankans voru einnig meðal stærstu lán-
þega hans. Í byrjun þessa árs var síðan birtur listi yfir kröfuhafa
Kaupþings, þar sem finna mátti ítarlegt yfirlit yfir 28 þúsund kröf-
ur upp á samtals 40 milljarða evra.
Það var svo á þessu ári sem Wikileaks birti heimsbyggðinni ítar-
legar skýrslur bandaríska hersins um hernaðinn í Írak og Afganist-
an, ásamt myndbandi frá þyrluárás á almenna borgara í Írak og svo
loks leyniskýrslur bandarísku sendiráðanna, sem þessa dagana eru
smám saman að mjatlast út á netið.
Sendiráðsskjölin eru samtals 250 þúsund en í gær höfðu ekki
verið birt nema rúmlega 1.600 þeirra, vel innan við eitt prósent.
■ HELSTU LEKARNIR
LAUS ÚR FANGELSI Julian Assange fyrir utan dómshúsið í London á fimmtudag ásamt Kristni Hrafnssyni, sem er lengst til vinstri á myndinni, og lögmönnum sínum, þeim Mark Stephens, Jennifer Robinson og Geoffrey
Robertson. NORDICPHOTOS/AFP
Julian Assange og félagar hans hjá Wikileaks hafa árum saman dregið
fram í dagsljósið upplýsingar sem valdamikið fólk vill hafa í felum. Fyrir
vikið hafa þeir orðið fyrir hörðum árásum en ætla ótrauðir að halda áfram.
Guðsteinn Bjarnason kynnti sér sögu samtakanna og álitamál þeim tengd.
FRAMHALD Á SÍÐU 64
Öllum þeim
árásum sem
Assange og
Wikileaks
verða nú
fyrir urðum
ég og birting
Pentagon-
skjalanna
fyrir á
sínum tíma.
Daniel Ellsberg