Faxi - 01.12.1984, Page 8

500 eintök Biblíunnar hafi verið
prentuð. Hún var, eins og gefur
að skilja, geysilega dýr og því alls
ekki á færi almúgafólks að eignast
hana. Kirkjum var gert að skyldu
að kaupa eintak, og mun eintak
kirkjunnar oft hafa verið það eina
sem til var í sókninni.
Til þess að koma til móts við
fólkið í þcssum efnum brá Guð-
brandur biskup á það ráð að gefa
út Nýja testamentið sérprentað
árið 1609. Einnig lét hann prenta
útdrætti úr Biblíunni er hann
þýddi úr þýsku máli, í þremur
bókum. Nefnast þær Summaría
yfir Gamla testamentið, prentuð á
Núpufelli í Eyjafirði 1591, en
þangað var prentsmiðjan flutt í
nokkur ár, Summaría yfir Nýja
testamentið, Núpufelli 1589 og
Summaría yfir allar spámanna-
bækurnar, Hólum 1602. Einnig
þýddi hann og lét prenta hina svo-
nefndu Leikmannabiblíu „Biblía
Laikorum“, á Hólum 1599. Enn-
fremur má nefna , .Biblía parva' ‘,
Stuttu Biblíuna, eftir Martein
Lúther, — en hún var stundum
nefnd „Fátækra Biblían“. Arn-
grímur Jónsson lærði þýddi hana
og kom hún út á Hólum 1590. Af
einstökum ritum Gamla testa-
mentisins gaf Guðbrandur sér-
staklega út: Orðskviði Salómons
og Síraksbók, báðar prentaðar á
Hólum 1580 og Davíðs saltara
1597. — Allmörg fleiri rit úr Bibl-
íunni og útleggingar þeirra voru
prentuð í tíð Guðbrandar biskups
þó að þau verði ekki talin hér. En
langflest þeirra rita, sem Guð-
brandur tók til prentunar, fjöll-
uðu um trúarlega efni og miðuðu
að því fyrst og síðast að efla,
glæða og rótfesta hina evangel-
ísku kenningu í hjörtum landsins
barna.
Þó að Guðbrandsbiblía sé með
fyllsta rétti kennd við útgefanda
sinn þá mun Guðbrandur ekki
eiga mjög stóran hlut í þýðingu
hennar. Nýja testamentisþýðingu
Odds Gottskálkssonar tók hann
upp, nánast óbreytta. í Gamla
testamentinu eru a.m.k. Davíðs-
sálmar og lfklega Spámannabæk-
urnar og sennilega eitthvað fleira
í þýðingu Odds Gottskálkssonar.
Með vissu er vitað að eftir Gissur
biskup Einarsson er þýðing á
Jobsbók, Orðskviðum Salómons
og Síraksbók, og að líldndum hef-
ir hann einnig þýtt Samúelsbæk-
urnar báðar. Fleiri þýðendur auk
Guðbrandar hafa vafalaust komið
þar við sögu. Yfirleitt var þýtt úr
þýsku með hliðsjón af latneskum
texta. Sjálfur kemst biskup þann-
ig að orði um starf sitt að þýðing-
arverkinu: ,,En svo mikið ómak
hafði ég þær sumar dönskubland-
aðar útleggingar og brákað mál að
yfirlesa, lagfæra og emendera, að
það er ei stórs minna verk en að
nýju út að leggja.“
A það hefir verið réttilega bent
að þótt Guðbrandur biskup eigi
minna í Biblíu sinni frá þýðingar
sjónarmiði en almennt mun hafa
verið talið þá er hún jafn mikið
stórvirki fyrir því. í sjálfu sér var
það ekki tiltakanlegt afreksverk
að þýða Biblíuna á íslenska
tungu. Ber það til fyrst, að ekki
var þýtt úr frummálunum, he-
bresku eða grísku, heldur latínu
og þýsku. Hitt er annað, að ís-
lenskan var ekki tunga sem væri
í sköpun að ritmáli til, heldur
þvert á móti ein sú tunga, sem þá
átti ágætastar bókmenntir, þótt
ekki væru prentaðar. Það var í
rauninni miklu meira afreksverk
að færast það í fang að koma Bibl-
Framhald á bls. 347.
Lotus matar- og kaffistellið er hannað af
Björn Wiinblad. Yrkisefni sitt sækir hann
hér til náttúrunnar, i falleg og fínleg blöö
lótusblómsins.
Björn Wiinblad hefur hannað glasasett og
hnífapör i sama stíl.
INNDÖMMUN <5UÐUDNEá'JA
VATNcSNEtSVEGI 12 — KEELAVÍK — &ÍMI 3598
studio-linie
A EINARSSON & FUNK
Laugavegi 85
SÍML184 00
264-FAXI