Iðunn : nýr flokkur - 01.03.1927, Blaðsíða 36

30
Andinn frá Worms og örlög hans.
IÐUNN
sama grundvelli og hin katólska hafði staðið á, — þeim,
að allar sálir skyldu steyptar í sama mót skoðana og
helgisiða, án tillits til persónulegrar trúarþarfar einstak-
lingsins. Aður var það kirkjuþing og páfi, sem segja
skyldu fyrir um þau efni. Nú var vitnað til orða Lút-
hers, að æðsta ráðið sé heilög ritning. En það var á
þeim tímum alveg eins og það er nú, að allir lásu ekki
sömu sannindin út úr ritningunni. Og ef hver og einn
hefði átt að skýra ritninguna eftir eigin höfði, þá hlutu
skoðanir um eilífðarmálin að verða mjög skiftar. En sú
leiðin var ekki valin, að hver og einn myndaði sér í
hjarta sínu og hugsun sína trúarjátningu út frá skilningi
sínum á orðum heilagrar ritningar, heldur voru fyrst
ákveðin sameiginleg játningarrit, er gilda skyldu og
heilög ritning síðan skýrð út frá þeim. Væri annar
skilningur dreginn út úr orðum hennar en sá viður-
kendi, þá var það villutrú, og ef á þurfti að halda, þá
var gripið til ofsókna, til að bæla slíkan skilning niður.
En hvergi er að sjá, að tekið hafi verið nokkurt til-
lit til orðanna, sem töluð voru í Worms. Á ástæðuna
fyrir því hefir að nokkru verið bent hér að framan:
Þau orð voru að eins spámannlegt leiftur, en heimurinn
var þá ekki eldfimur fyrir þess háttar neistum, svo að
bál gæfi af orðið. Lúther hafói aldrei sett fram rétt
samvizkunnar og skyldurnar við hana sem þungamiðju
boðskapar síns, nema í þetta eina sinn. Hann er bylt-
ingamaður að því leyti sem hann stjórnast af tilfinning-
um sínum, en ekki sem heimspekingur. Með hugsun
sinni gerði hann að eins umbætur á byggingu, sem stóð
á katólskum grundvelli. Hann virðist ekki hafa gert sér
þess fulla grein, að það sem hann var knúður til að
berjast fyrir, það var réttur og skylda hvers einstaklings
að þjóna guði sínum, svo sem sannfæring hans og sam-