Iðunn : nýr flokkur - 01.03.1927, Blaðsíða 29

IÐUNN
Andinn írá Worms og örlög hans.
23
legt og háskasamlegt, að breyta á móti röddu sam-
vizku sinnar*.
Þessi orð Lúthers eru þess valdandi, að dagur sá,
þegar þau eru töluð — 18. apríl — hefir verið nefndur
fæðingardagur hinnar lútersku kirkju. I því heiti liggur
viðurkenning þess, að í þeim orðum birtist þungamiðja
hins lúterska boðskapar. Það eitt, að þau eru töluð, er
talinn merkilegri atburður, heldur en þegar játningar
kirkjunnar eru samdar og samþyktar, merkilegri en
þegar fyrsta lúterska kirkjudeildin er sett á stofn eða
fyrsta guðsþjónustan fer fram að lúterskum sið.
Og það sem gefið hefir þessum orðum gildi sitt, það
er boðskapur þeirra um rétt einstaklingsins. Það er sú
kenning, að ekkert vald sé það til, sem samvizka manns-
ins geti eða megi vera undirgefin. Frammi fyrir vold-
ugustu höfðingjum heimsins stendur minsti smælinginn í
heilögum rétti sínum með að hugsa og álykta og boða
þær skoðanir, sem samvizka hans býður honum. Talið
er, að aldrei hafi þessi kenning komið fram í glæsilegri
mynd en í orðum Lúthers í Worms. Þau eru töluð í
fullkominni uppreisn og augliti til auglitis við tvær vold-
ugustu stofnanir Norðurálfunnar. En á bak við orðin
er ekkert vald annað en vald heilagrar sannfæringar í
brjósti einstaklingsins.
En það er sitt hvað að dázt að orðum eða skilja þau
til hlýtar, og enn eitt að breyta eftir þeim. Sumum finst,
að illa hafi það setið á lútersku kirkjunni að kenna
fæðingu sína við þá stund, þegar þessi umræddu orð
eru iöluð. Henni hefir verið fundið það til foráttu, og
það með miklum rétti, að hún hafi ekki látið sitt eftir
liggja með að binda fjötrum sérhverja viðleitni til frjálsrar
hugsunar, en áskilið viðurkendum kenningum sínum
einkarétt á sannfæringu barna sinna. Hér verður reynt