Iðunn : nýr flokkur - 01.03.1927, Blaðsíða 82

76
Georg Brandes.
IDUNN
færf honum náðargjöf gleymskunnar. Langt að baki sér
lítur hann baráttuárin fyrstu, sem skiftu þjóðinni í tvær
sfríðandi hersveitir og stundum var fáskipað undir merki
hans. Langt að baki lágu vonbrigðin fyrstu: vinir, sem
gáfust upp; liðsmenn, sem sviku og einn góðan veður-
dag æptu að honum úr andstöðuflokknum.
Langt að baki lágu fyrstu vonbrigðin — og þó ekki
gleymd. Hin síðustu aftur á móti svo miklu nær. Ald-
urinn hafði fært honum reynslu og vizku og vonar-
snauða þekkingu á mönnunum. En aldurinn hafði ekki
gefið honum sáttfýsi. Enn þá var hann ekki orðinn
gamall. Honum var neitað um siðferðissljóleik ellinnar
og umburðarlyndið gagnvart óhjákvæmilegu öfugstreymi
mannlífsins. Því þá að vera að beygja sig og rétta fram
höndina til sátta? Nei, þá kaus hann heldur að standa
einn og uppréttur.
Georg Brandes var einmani á efri árum sínum þrátt
fyrir mikla frægð og margra aðdáun.
V.
Þegar að því kemur, að gerð verði rækileg grein
fyrir lífsstarfi Brandesar og persónuleik, hlýtur einn
meginkafli í þeirri greinargerð að fjalla um starfsemi
hans á stríðsárunum. Afstaða hans til atburðanna á þeim
árum varpar skörpu ljósi yfir manninn og lætur oss
skilja, að hann hlaut að verða einstæðingur fyrir þá sök
eina, að hann gnæfði yfir samtíðarmenn sína.
Flestum mun í fersku minni það sem gerðist árið
1914, — þegar þjóðirnar alt í einu fyltust vitfirringar-
æði og ruku saman eins og grimmir vargar, sem rífa
hver annan á hol; þegar heimsstyrjöldin skall á —
þessi styrjöld, sem enginn hafði í raun og veru átt von