Frjáls verslun - 01.02.2002, Blaðsíða 102

LUNDÚNAPISTILL SIGRÚNflR DflVÍÐSDÓTTUR
Græðgi grípur um sig
Sigrún Davíðsdóttir leggur nokkuð út af
græðginni i Lundúnapistli sínum að pessu sinni.
Yfumenn hjá Enron fengu 32 milljarða króna í
hónus á síðasta ári. Ofurfjárhœðir til íprótta-
stjarna eru að sliga sjónvarpsstöðvar og vinirnir
sex i Friends fá 2,5 milljarða króna hver jyrir
nýja páttaröð sem samið var um nýlega.
Texti: Sigrún Davíðsdóttir
Er einhver önnur skýring á því en græðgi að yfirmenn En-
rons fengu 320 milljónir Bandaríkjadala, 32 milljarða
króna, í bónus á síðasta ári? Varla. En það er orðið umhugs-
unarvert hvort árangurstengd laun og bónusar hafi orðið áhrif
á endurskoðun og uppgjör í fyrirtækjum - sem og rekstur þeirra
almennt. Freistingin til að hagræða bókhaldinu er ijarska sterk,
þegar við stjórnendum blasa stjarnfræðilegar upphæðir fyrir
afrekið. Enron-hrunið hefur enn gefið ástæður og tilefni til að
hugleiða launakjör forstjóra. Tregðan til breytinga á þeim vett-
vangi er ærin og ljóst að ef hluthafar í fyrirtækjum beita sér ekki
í launamálunum þá verða engar breyt-
ingar þar á.
Störf endurskoðenda könnuð í kjöl-
far Enron-hrunsins leitar Patricia
Hewitt, verslunarráðherra Breta, nú
logandi ljósi að þungavigtarnáunga í
bresku viðskiptalífi til að leiða nefnd
er kanni störf endurskoðenda og
stjórnarmanna í fyrirtækjum. Af
hverju þarf að gaumgæfa þessar að-
stæður í bresku viðskiptalífi þó að eitt-
hvert fyrirtæki í Texas fari á hausinn?
Er það af því að Enron var alþjóðlegt
fyrirtæki eða af því að bæði Enron og
endurskoðandi þess, Arthur Ander-
sen, eru nátengd Verkamannaflokkn-
um og hafa stutt hann með fé og ráð-
um?
Auðvitað skipar Hewitt enga nefnd
til að kanna áhrif græðgi á siðferðið í
viðskiptalífinu. En einhvern veginn er
það svo að meðan ekki er tekið á því
að viðskiptalífið stýrist af sömu
hvötum og mannlífið almennt þá verð-
ur Enron ekki síðasta sagan um
græðgi. Það er líka talað um að stjórn-
armenn eigi að sitja í færri stjórnum,
til að geta sinnt þeim betur. En úps -
einn þeirra sem Hewitt hefur auga-
stað á situr sjálfur í tíu stjórnum.
Litlar verslanir luta I gras Englendingar bera sig gjarnan
saman við Frakka og þar er verslunarmenningin á æðra stigi.
Litlu sérbúðirnar í Frakklandi, ostabúðirnar, slátrarar og
bakarí, blómstra eftir sem áður þó að kjörbúðirnar saxi á. I
Englandi hafa kjörbúðirnar trygg tök á kaupendum og smábúð-
irnar lúta í gras, hver á fætur annarri. London er þó ögn sér á
parti, því þar er úrval af smábúðum og mörkuðum og ævintýra-
legt að kaupa í matinn fyrir þá matglöðu. Þess vegna er það líka
heil fræðigrein hvernig er raðað í búðirnar. Af hveiju eru til
dæmis ekki vörur, sem eru mikið keyptar, eins og salernispapp-
ír og dósir með bökuðu baununum, hafðar strax við inngang-
inn? Einfaldlega af því að þetta lokkar ekki augað og æsir ekki
hugann eins og grænmetis- og ávaxtaborð, sem allar kjörbúðir
með viti hafa við innganginn. Lúxusvörur eru við endann á
rekkunum til að draga okkar að, nauðsynjavörurnar í miðjunni
því þangað förum við þá hvort sem er. Pökkunin er gerð til að
torvelda verðsamanburð.
Áfram samdráttur á auglýsingamarkaði? Getur niðursveifla
breyst í uppsveiflu en auglýsingamarkaðurinn orðið eftir í lægð-
inni? Því er almennt spáð að núverandi efnahagslægð muni
réna er líður á árið en allar spár benda samt til þess að auglýs-
ingamarkaðurinn haldi áfram að dragast saman. Þetta dæmi er
heldur ekki svona einfalt. Samdrátturinn undanfarin misseri
hefur breytt auglýsingamynstri margra
fyrirtækja. Blöðin og sjónvarpið tapa, en
þeir sem alla vega í bili eru að hala til sín
auglýsingar eru til dæmis veggspjöldin.
Stafrænar stöðvar og Netið eru enn
óljósir leikarar á auglýsingamarkaðn-
um. Það er eins og mörg fyrirtæki séu
að endurskoða auglýsingastefnu sína
og ekki alveg klár á hvar og hvernig sé
best að auglýsa. Hingað til hefur það
þótt gulltryggt fyrir sjónvarpsstöðvar að
sýna vinsælt efni, því það dregur að
áhorfendur, sem er leiðin til að mjólka
auglýsendur. Um leið hafa stöðvarnar
verið tilbúnar til að borga vinsælum ein-
staklingum miklar ijárhæðir. Meira að
segja prófessorar í sögu geta hagnast:
Channel 4 greiðir einum slíkum, David
Starkey, tvær milljónir punda, um 300
milljónir íslenskra króna, fyrir 25
klukkustunda þætti um fornfræga
kónga og drottningar. Sú upphæð dugir
fyrir tveimur 200 fermetra íbúðum í
London með útsýni yfir Thames á góð-
um stað.
Harðnar I ári hjá stjörnunum? Saman-
lagt hef ég séð um það bil fjórar mínút-
ur af amerísku sápunni Friends, sem
ekki nægir mér til að skilja af hverju
NBC sjónvarpsstöðin álítur það
Er einhver önnur skýring á
því en græðgi að yfirmenn
Enrons fengu 320 milljónir
Bandaríkjadala, 32 milljarða
króna, í bónus á síðasta ári?
Ég endurtek: 32 milljarða!
102