Frjáls verslun - 01.02.2003, Blaðsíða 49

/fiESTAPENNI: ÞÓRÐUR FRIÐJÓNSSON
Við gerð reglnanna var höfð hliðsjón af sambærilegum
reglum í helstu kauphöllum á Norðurlöndum, í Bandaríkjunum
og Bretlandi. Eins og gefur að skilja eru reglurnar nokkuð
mismunandi eftír kauphöllum en kjarninn er þó alls staðar
áþekkur. Er það mat okkar að nýju reglurnar feli í sér kröfur
sem eru fyliilega sambærilegar við þær sem gerðar eru í
umræddum kauphöllum.
Að baki liggur að efla traust og tiltrú á hlutabréfaviðskiptum
í skráðum fyrirtækjum í Kauphöll Islands. Jafnframt liggur hér
að baki mikil umræða á alþjóðavettvangi um þetta efni í kjölfar
hneykslismála í Bandaríkjunum og víðar sem tengdust bók-
haldi og stjórnun fyrirtækja, samanber t.d. Enron og
WorldCom eða WorldCon eins og tímaritið Time kallaði fyrir-
tækið.
Þessi hneykslismál hafa leitt til þess að hvarvetna í heim-
inum hefur verið unnið að endurskoðun og lagfæringum á
reglum af þessu tagi. Þótt mikið hafi þegar verið gert á þessu
sviði er vinnunni hvergi lokið. Til að mynda munu á næstu
misserum verða gerðar auknar kröfur til gerðar ársreikninga
hér á landi sem annars staðar á Evrópska efnahagssvæðinu.
Þetta mun birtast í tílskipun Evrópusambandsins sem byggð er
á stöðlum Alþjóðareikningsskilaráðsins (IAS) og taka á gildi
ekki seinna en árið 2005.
Helstu breytingar felast í því að nýju reglurnar segja fyrir um
hvernig birta eigi og sundurgreina upplýsingar um launakjör
stjórnarmanna, forstjóra og annarra æðstu stjórnenda fyrir-
tælq'a í skráningarlýsingum og ársreikningum. Nánar má draga
saman efnisinnihald þeirra í fimm meginpunktum:
Hvaða upplýsingar ber að birta?
1. Laun, greiðslur og hlunnindi einstakra stjórnarmanna
og forstjóra/framkvæmdastjóra skulu sérgreindar með
tilgreindum hætti.
2. Greiðslur til endurskoðenda skulu aðgreindar fyrir
endurskoðun annars vegar og aðra þjónustu hins vegar.
3. Itarlegar upplýsingar skulu veittar um kaupréttí og þess
háttar samninga og skulu slíkar upplýsingar sér-
greindar fyrir stjórnarmenn og forstjóra.
4. Nákvæma grein ber að gera fyrir óvenjulegum viðskipt-
um og samningum, s. s. starfslokasamningum og
lífejnissamningum.
5. Upplýsa á um beina og óbeina eign stjórnenda í hluta-
bréfum þeirra í viðkomandi félagi.
Að auki er lögð rík áhersla á að við túlkun reglnanna skuli
hafa markmiðin með upplýsingagjöfinni að leiðarljósi.
Þannig liggur ábyrgðin hjá stjórnendum fyrirtækjanna að
gera grein fyrir þessu efni á þann hátt að hluthafar og aðrir
Jjárfestar fái góða heildarsýn yfir kjör þeirra.
Úrvalsvísitalan hefur hækkað um 20% á síðustu fjórtán mán-
uðum, þ.e. frá ársbyrjun 2001, borið saman við 20-50%
lækkun slíkra vísitalna annars staðar.
Að baki liggur að efla traust og tiltrú á hlutabréfavið-
skiptum í skráðum fyrirtækjum í Kauphöll íslands.
Jafnframt liggur hér að baki mikil umræða á alþjóða-
vettvangi um þetta efni í kjölfar hneykslismála í
Bandaríkjunum og víðar sem tengdust bókhaldi og
stjórnun fyrirtækja.
Staða og horfur á íslenskum hlutabréfamarkaði staða og
horfur á íslenskum hlutabréfamarkaði er um margt góð.
Þannig má tíl að mynda benda á að þróun Urvalsvísitölu
Kauphallarinnar hefur verið afar hagfelld í samanburði við
sambærilegar vísitölur í helstu kauphöllum í heiminum. Þetta
kemur glöggt fram á mynd sem fylgir hér með. Urvalsvísi-
talan hefur hækkað um 20% á síðustu íjórtán mánuðum, þ.e.
frá ársbyijun 2001, borið saman við 20-50% lækkun slíkra vísi-
talna annars staðar. Jafnframt eru horfur á að skilyrði fyrir
hlutabréfamarkaðinn verði áfram hagstæð.
Hvað skýrir þennan árangur? Hvers vegna er þróun á
íslenska hlutabréfamarkaðnum um þessar mundir svo hag-
stæð á meðan sambærilegir markaðir í öðrum löndum eiga
undir högg að sækja? Þótt hér leggist margt á eitt er enginn
vafi á því að skýringin felst í því að meiri tiltrú er á efnahags-
lífinu hér á landi og horfunum en í öðrum löndum. Þessi til-
trú hefur við veigamikil rök að styðjast. I því sambandi nægir
að benda á nokkur atriði.
Jafnvægi komst á í hagkerfinu á síðasta ári og fyrir vikið
hafa myndast prýðileg skilyrði fyrir nýtt hagvaxtarskeið.
Horfur á hagvexti á næstu árum eru ágætar, einkum vegna
fyrirhugaðra stóriðjuframkvæmda. Rekstur skráðra fyrir-
tækja í Kauphöll Islands hefur yfirleitt gengið vel og atvinnu-
lífið hefur staðið niðursveifluna af sér með prýði.
Þetta felur í sér að hér á landi ríkir bjartsýni í efnahags-
málum og trú á að erfiðasti hjallinn sé að baki. Þessu er þver-
öfugt farið í helstu ríkjum heims. Þar hafa margir efasemdir
um að bjartari tímar séu handan við hornið eins og birtist
með skýrum hætti í þróun hlutabréfavísitalna. 33
49