Morgunn - 01.06.1980, Page 73

BÆKUH
71
Þannig er á því lítill vafi, að þessar bókmenntir hljóta að
vera sagnfræðingum menningarsögunnar merkileg heimild.
Menningarþjóðir hafa fyrir löngu áttað sig á mikilvægi
söfnunar alþýðlegra fornfræða. Fyrstir og frægastir þeirra
sem þetta lögðu fyrir sig voru þýsku bræðurnir Jakob og
Wilhelm Grimm, sem söfnuðu þjóðsögum af munni þjóðar
sinnar og gáfu þær svo út í 5 bindum 1812—1822. Það sem
einkum var athyglisvert og eftirtektarvert í sambandi við að-
ferð þessara ágætu bræðra var það, að þeir létu sögumar
halda sér bæði að máli og búningi, eins og karlarnir og kerl-
ingarnar sögðu þær, svo þær hafa þýðingu fyrir málvísindin
líka. Safn Grimmsbræðra er löngu orðið frægt um allan
heim. En svo við lítum okkur nær, þá hafa söfn þeirra frænda
okkar Norðmannanna Asbjömsens og Moes einnig orðið fræg
fyrir ágæti sitt. Hár á Islandi voru brautryðjendur í þessum
efnum þeir Jón Árnason og séra Magnús Grímsson, sem
söfnuðu feiknum af þjóðsögum og þjóðlegum fróðleik og kom
safn þeirra út í Leipzig 1862—’64 i tveim stórum bindum.
Tókst þessum heiðursmönnum svo vel að ganga frá þessu
safni, að það er síðan talið með bestu þjóðsagnasöfnum í
heimi. Ekki hefur hér veríð unnið til einskis.
Sá sem næstur kom til skjalanna í söfnun slíks efnis og
verulega munaði um var Ólafur Davíðsson frá Hofi, sem
lést 1903. En hann studdist að vísu við söfn Jóns Árnasonar
og gaf út í 4 bindum 1887—1903 feiknafróðleik um þessi
þjóðlegu efni. Þó að sjálfsögðu ekki sé ætlunin að fara að
telja liér upp alla þá ágætu menn, sem hér hafa lagt starf
af mörkum, þá tel ég óhjákvæmilegt að minnast hér Sigfús-
ar Sigfússonar á Eyvindará, sem sýnt hefur slíkan fráhæran
dugnað við söfnun þjóðlegra fræða, aðallega af Austurlandi,
að það er talsvert meira að vöxtum en allt annað sem prent-
að er í þeim fræðum á íslensku.
Ég minnist hér að framan lauslega á þessi þjóðlegu fræði
sem hugsanlegar uppsprettulindir íslensks skáldskapar. 1
þessu sambandi má minna á þjóðlagasöfnun séra Bjarna I3or-
steinssonar á Siglufirði og hver áhrif það starf hafði til dæm-